Hãy Chăm Sóc Mẹ - Shin Kyung-sook Reviews

Honore de Balzac từng nói rằng: “Trái tim của người mẹ là vực sâu muôn trượng mà ở dưới đáy, bạn sẽ luôn tìm thấy sự tha thứ”.
Chúng ta luôn đòi hỏi mẹ phải nghĩ, phải cảm thông và yêu thương mình, vậy có khi nào ta tự hỏi, ta đã biết gì về mẹ chưa, biết mẹ thích gì, yêu gì, tâm nguyện của mẹ là gì hay chưa?
Với cuốn sách “Hãy chăm sóc mẹ” của Shin Kyung Sook đã tái hiện lại hành trình đi tìm mẹ của những người con, đi tìm người mẹ mà bao năm qua lủi thủi một mình trong nhà kho gian bếp, luôn bao dung và chu toàn, tận hiến từng giây từng phút ngắn ngủi của đời người để chăm lo cho chồng con, cho những đứa trẻ mồ côi ngoài kia. Sau tình yêu, sự quan tâm và chăm sóc của người mẹ là sự hối hận, ăn năn và oán trách của những người con thực dụng và ông chồng vô tâm. Dường như cả gia đình xem mẹ, xem những gì mẹ đang làm, đang trao đi là điều hiển nhiên mà ai nấy cũng đều dững dưng trước sự tồn tại của mẹ. Đâu ngờ được rằng, trong bóng tối của bệnh hoạn gặm nhấm tâm hồn và trái tim mẹ, sự vô cảm làm chai sạn đi tình yêu, sự quên lãng làm nên thất vọng là tình yêu thương con cái trong mỗi chuyến đi thăm. Cuốn sách day dứt không phải nằm ở sự vô cảm của những người con mà là tình yêu của một người mẹ, của một số phận mỏng manh nhưng cũng đủ cho chúng ta thấy mẹ nhân từ, kiên cường và nghị lực đến nhường nào.
Vì thế “Hãy chăm sóc mẹ” như một lá thư đáp lại tình yêu của người viết.

Những thành viên trong gia đình, tưởng như mình đã vô cùng hiểu rõ mẹ, ấy thế mà khi mẹ mất tích, mẹ mới nhận ra mình chẳng hiểu gì về mẹ cả. Người con trai cả mang trên vai khát khao lớn nhất cuộc đời mẹ đã không hề hoàn thành nó, bởi anh nghĩ đấy chỉ là khát vọng tuổi trẻ của mẹ mà thôi. Người chồng đam mê phiêu bạt đã để vợ mình một mình nuôi nấng bốn đứa con thơ, từng phản bội bà khi đưa về một người phụ nữ khác mà chẳng hay biết rằng vợ mình đã quyên góp biết bao nhiêu năm nay cho những đứa trẻ mồ côi. Các nhân vật, và có lẽ cả chúng ta, đều nghĩ hình ảnh mẹ gắn liền với gian bếp. Thế nhưng, với cô con gái thứ, sau khi đã lấy chồng sinh con, cô mới tự hỏi liệu rằng trong suốt bấy nhiêu năm, mẹ có thích lủi thủi trong bếp hay chăng? Có bao giờ mẹ cũng như cô, từng muốn quăng hết đống đồ trong bếp xuống sàn cho xong hay không?

Thứ mà mình nhớ mãi không quên trong cuốn sách này là hình ảnh người mẹ khi đi lạc. Người phụ nữ ấy, một thân một mình, “bị thương ở mu bàn chân, đi đôi dép lê màu xanh, một bên dép cứa vào bàn chân chỗ gần ngón cái sâu đến nỗi miếng thịt long ra tạo thành vết rách sâu hoắm, ruồi muỗi vây quanh vết thương đang rỉ mủ…” như bàn tay bóp nghẹt vào trái tim mình, đầy ám ảnh, xót đau. Đã thật mong một cái kết trọn vẹn hơn, nhưng cách chọn cái kết như vậy đã khiến Hãy chăm sóc mẹ trở thành một lời nhắn nhủ đến độc giả, hãy chăm sóc mẹ, hãy yêu thương mẹ khi người còn ở bên ta. Không chỉ nhắc nhở mọi người về một đạo lý tưởng chừng như là một lẽ tự nhiên. Cuốn sách còn giúp ta thấy được một điều rất mới mẻ về chữ “mẹ” và cuộc đời của người phụ nữ. Mẹ cũng là con người nên mẹ cũng có ước mơ, có hoài bão, có hạnh phúc của riêng mình. Mẹ cũng cần có một cuộc đời riêng, chứ không phải là “cái bóng” của ai trên thế giới này.

"Hãy chăm sóc mẹ" bắt đầu bằng việc người mẹ vô tình bị lạc tại ga tàu Seoul khi đang đi lên thành phố để thăm cậu con trai cả cùng chồng. Lúc bấy giờ, cả gia đình nháo nhào cả lên bởi chẳng biết phải tìm mẹ từ đâu, làm thế nào để tìm mẹ tốt nhất, làm sao để viết tờ rơi tìm người hiệu quả,… và đặc biệt là, họ chẳng tìm được một tấm ảnh nào tử tế của mẹ mình cả. Vào giây phút ấy, những đứa con mới nhận ra rằng, trong những tấm ảnh gia đình, hình ảnh của mẹ lúc nào cũng nhạt nhòa ở phía sau.

Chỉ với vài trang đầu tiên của câu chuyện, tác giả đã đưa ta đến với nhiều thứ suy nghĩ và cảm xúc. Đối với riêng mình, mình đã rơm rớm nước mắt khi đọc đến đây. Bởi người mẹ trong tâm trí của các nhân vật và của mình, đều là người tần tảo, luôn ở bên chăm sóc và che chở cho những đứa con của mình. Tuy nhiên, bởi tính cách cộc cằn, khó tính hằng ngày mà người đàn bà ấy và các con vô tình đã dựng nên một rào chắn tình cảm, khiến họ tưởng chừng như hiểu rõ mẹ nhưng thì ra lại chẳng hiểu gì cả. Và thế là, bằng một cái cớ “không thích chụp ảnh”, những thứ có thể lưu giữ hình ảnh và kí ức chẳng có bóng hình của mẹ. Hình ảnh người mẹ chỉ đứng phía sau những tấm ảnh gia đình như cách bà vẫn luôn chăm sóc cho gia đình này vậy, âm thầm và lặng lẽ, tận tụy và vun đắp tình yêu thương từng ngày cho chồng con.

Quả thật không sai khi nói rằng, chỉ khi mất đi ta mới biết quý trọng những gì mình đã có. Những nhân vật trong câu chuyện này cũng vậy, chỉ khi mẹ đi lạc rồi họ mới nhận ra mẹ quý giá và vĩ đại như thế nào. Sự hiện diện của mẹ trong tâm trí của mỗi nhân vật tuy mờ nhạt nhưng cũng thật đậm nét bởi nó đan cài giữa hai không gian. Một là hiện tại khi mẹ đã mất tích. Hai là trong hồi ức. Lúc bây giờ, cuộc hành trình này đã không chỉ đơn giản là để tìm người mẹ mất tích nữa, mà là hành trình tìm về những hồi ức, những điều họ đã lãng quên, những điều họ đã bỏ lỡ trong suốt cuộc đời dài đằng đẵng này.

Câu chuyện kể về sự biến mất bi thảm của mẹ Park So-nyo tại nhà ga xe lửa Seoul, trước sự bàng hoàng và đau khổ của chồng bà và bốn đứa con của họ. Tác giả đã vẽ nên thành công bức tranh về một người mẹ tận tụy được cả gia đình yêu quý, đồng thời dành thời gian khám phá những cảm xúc phức tạp của các nhân vật khi họ phải vật lộn với sự vắng mặt của mẹ. Sự miêu tả sống động về người thiếu phụ - mái tóc muối tiêu, gò má cao, áo xanh áo trắng - càng làm cho bi kịch thêm phần đau lòng.

Trong tiềm thức của mình, Chi-hon vẫn nghĩ mẹ là người thường “bước đi giữa biển người với phong thái có thể đe dọa cả những tòa nhà lừng lững đang nhìn thẳng xuống từ trên cao”. Trong khi đó, những người qua đường đáp lại thông báo tìm người lạc của cô bằng miêu tả về một “một bà già cứ lững thững bước đi, thỉnh thoảng lại ngồi bệt xuống đường hay đứng thẫn thờ trước cầu thang cuốn”. Liệu đó có phải là người mẹ mà cả gia đình cô đang cất công tìm kiếm?

Một ngày, một tuần rồi gần một tháng chầm chậm trôi qua. Người chồng và những đứa con hiện đều đã phương trưởng cả không chỉ lo sốt vó mà còn day dứt tâm can vì cảm giác tội lỗi, và rối bời “trong nỗi hoảng loạn như thể tất cả mọi người đều bị tổn thương ở vùng não”. Họ cũng lấy làm băn khoăn tại sao mẹ không biết hỏi đường về nhà cậu con cả cho đến khi phát hiện ra hai sự thật rằng mẹ không biết chữ và mẹ bệnh ung thư vú khiến đầu óc không được minh mẫn như thường. 

Từ đây hi vọng tìm mẹ trở nên mong manh hơn...

Càng về gần đoạn kết, ắt hẳn ai cũng mong muốn câu chuyện có một kết thúc tốt đẹp, người mẹ rồi sẽ trở về đoàn tụ nhờ một phép màu nào đấy. Nhưng không, chẳng có hiện thực nào đẹp đẽ như vậy và người mẹ vẫn còn mất tích, đã 9 tháng kể từ ngày ấy trôi qua. Người mẹ ấy vẫn còn sống hay đã chết, mọi thông tin, mọi dấu vết, mọi nỗ lực ngày càng ít dần và số phận của người mẹ chắc ai cũng đoán được. Mọi người dường như đã tuyệt vọng, gần như đã bỏ cuộc nhưng những nỗi đau vẫn cứ canh cánh trong lòng.

 Nhân vật kể chuyện chính, cũng là người con gái thứ hai, là biểu tượng cho nỗi dằn vặt cả tinh thần lẫn thể xác. Cô bước đi mà hình ảnh của mẹ ẩn hiện ở mọi ngóc ngách. Cô tiếp tục hướng về tương lai nhưng tâm trí vẫn là một nỗi hoài niệm quá khứ về mẹ mà cô có lẽ chẳng bao giờ tha thứ được cho mình. Cô bất lực, và bỏ cuộc, những những nỗi đau chẳng được như thế. “Hãy chăm sóc mẹ”, đừng để đến khi mất mát mới chợt hiểu những điều mình đã có vô giá đến nhường nào!

Câu chuyện có rất nhiều ngôi kể, mỗi chương là lời kể, lời thú nhận của những người thân trong gia đình. Tuy khác nhau về câu chuyện nhưng các giọng kể vẫn rất nhẹ nhàng, từ tốn nhưng đầy thấm thía. Mỗi câu văn, mỗi lời tự sự đều mang một nỗi đau canh cánh mà đến người đọc cảm thấy như đang tự vấn chính mình.

Lời kể đầu tiên là của cậu con trai cả. Từ nhỏ, anh luôn cố gắng học thật giỏi, phải cứng cỏi để đảm nhiệm vị trí người cha trong lòng những đứa em thơ của mình. Chẳng mấy chốc anh cũng thành công, có một gia đình yên ấm, lo được cho em, cho gia đình và cho cả mẹ nữa. Những nỗ lực không ngừng nghỉ của anh như thế có công sức không nhỏ của người mẹ thân yêu. Người mẹ lạc mất cũng là một phần do anh hơi vô tâm. Khi sự việc xảy ra, những ký ức ùa về, dạy cho anh biết những điều còn thiếu sót của chính mình.Lời kể thứ hai là của cô con gái đầu tiên, một nhà văn cả đời viết chữ cho cả thế giới đọc mà chẳng hề để tâm rằng mẹ cô lại là người không biết đọc. Cô cứ tiếp tục theo đuổi ước mơ của mình, rời xa quê hương, rời xa cuộc sống gia đình để chạy theo những đỉnh cao cô đặt ra cho mình. Phút chốc, cô quên mất đi cả quá khứ rồi phút chốc, cô lục tìm chúng trong những mảnh vỡ ký ức của mình về mẹ….Lời kể tiếp theo là của cô con gái thứ, người đã sớm bước vào cuộc sống hôn nhân đầy bận rộn và bề bộn. Những ký ức về mẹ của cô cũng nhiều vô nhưng cô vẫn nhớ nhất là tấm áo khoác lông chồn ấm áp mà mẹ đã yêu cầu cô mua cho mình. Kế đến là lời tâm sự của người chồng, người cha, người đầu ấp tay gối một thời của người mẹ ấy. Cả câu chuyện đầy ắp nỗi cô đơn, nỗi xót xa khi không còn người yêu thương, chăm sóc ở bên cạnh. Ông cũng tự trách mình vì đã không làm tròn trách nhiệm của một người chồng, người cha và đã đẩy người vợ vào một cuộc sống đầy vất vả, khổ đau. Cuối cùng đó là lời kể của chính người mẹ. Không rõ khi ấy bà còn sống hay đã chết nhưng bà không hề oán trách những đứa con mà lại oán trách mình. Oán trách mình đã không hoàn thành nghĩa vụ, oán trách mình đã khiến những đứa con đau khổ. Dẫu chỉ còn là linh hồn, những nỗi ân hận của người mẹ vẫn còn đó, ám ảnh đến tận xương tủy, tâm can người đọc.

Chậm rãi, nhẹ nhàng nhưng đầy sâu lắng, “Hãy Chăm Sóc Mẹ” tuy chỉ đơn thuần là một câu chuyện nhỏ trong cuộc sống hiện đại ngày càng xa cách này lại có thể giáng một đòn mạnh vào tâm can của người đọc, thức tỉnh con người khỏi những bộn bề ngoài kia để nhìn nhận lại tầm quan trọng của tình yêu thương gia đình đang dần mai một.

Mở đầu với một tình huống không thể nào trớ trêu hơn khi người mẹ bị lạc mất trong mộ chuyến thăm con trai ở thủ đô Seoul để rồi những trang sách sau đó là một nỗi buồn trượt dài, ngược dòng quá khứ rồi lại len lỏi qua mỗi trái tim vô tình của những người con và cả những độc giả ngồi đây.Người mẹ già sau chuyến thăm người con trai cả ở Seoul đã bị lạc mất sau dòng người chen lấn ở ga điện ngầm. Lúc này, mọi người trong nhà nháo nhào cả lên, tìm mọi cách để tìm lại mẹ rồi chợt nhận ra rằng họ chẳng có tấm ảnh nào của mẹ cả. Những tháng ngày sau đó, là những hồi ức, là những tâm tư và kể cả những vô tình mà họ đã để lại cho người luôn đứng phía sau, luôn đợi chờ – một hình bóng quen thuộc nhưng đã dần phai mờ trong tâm trí. Thời gian dần trôi, lương tâm ngày càng cắn rứt và cảm giác ân hận, tội lỗi bao trùm lên cả con tim. Liệu người mẹ ấy có còn sống và trở về?

Hình ảnh kết thúc truyện là khi cô con gái thứ 3 sang Roma và tìm mua cho mẹ một chuỗi tràng hạt hoa hồng. Có một điều gì đó mãnh liệt cứ níu giữ chân cô ở bức tượng Đức Mẹ Sầu Bi, cô nghĩ đến Mẹ, người hi sinh cả đời cho cô và các anh chị em nhưng cô và các anh em trong nhà, chưa ai làm được gì cho mẹ. Mẹ luôn động viên các con hãy cố gắng theo đuổi ước mơ của mình và mẹ làm tất cả để giúp ước mơ của các con thành hiện thực nhưng chưa bao giờ những đứa con ấy hỏi mẹ về ước mơ của mẹ thuở còn trẻ? Chúng cứ mặc định là Mẹ thì phải hi sinh.

Hành trình đi tìm người Mẹ bị lạc đã làm hiện về trong các con những dòng hồi ức day dứt và họ chợt nhận ra, mình đã vô tâm với Mẹ đến nhường nào. Chỉ khi không còn mẹ bên cạnh, họ mới nhận ra rằng vì quá mải miết với những xô bồ của cuộc sống mà con quên mất rằng hạnh phúc của Mẹ đôi khi đến từ những điều giản dị nhất, những lời yêu thương, quan tâm, sẻ chia và dành thời gian ở bên, chăm sóc Mẹ. Người mẹ trong cuốn sách Hãy Chăm Sóc Mẹ đã có một cuộc đời đầy trắc trở biến cố, song dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, bà vẫn luôn cố gắng dành những điều tốt nhất cho các con. Hình ảnh một người mẹ quanh năm tần tảo với ruộng đồng, mùa nối tiếp mùa, hằng ngày phải lo cơm nước chu toàn cho cả năm người con nhưng không một lời than vãn, trách móc. Bà gói ghém hết những cảm xúc của mình vào lòng, tự mình chịu đựng những đớn đau, để rồi khi không còn chịu đựng được nữa cũng là lúc bà không còn tỉnh táo nữa, bà đã bị lạc. Có thể nói Hãy Chăm Sóc Mẹ như một hồi chuông cảnh tỉnh đến độc giả về tình cảm gia đình: HÃY CHĂM SÓC MẸ khi mẹ còn bên cạnh chúng ta, HÃY CHĂM SÓC MẸ khi mẹ còn nhớ ta là ai và HÃY CHĂM SÓC MẸ khi còn có thể!

Cuộc sống hiện đại quá bận rộn, bận rộn đến mức người ta cứ mải lao đầu vào công việc mà quên mất rằng, ở miền quê xa xôi, người mẹ của chúng ta đã và đang trải qua những ngày tháng vất vả để chúng ta có được ngày hôm nay. “Hãy Chăm Sóc Mẹ” như một hồi chuông cảnh tỉnh đến chúng ta, nhắc nhở chúng ta về sự hi sinh, vất vả của người mẹ và biết trân quý hơn những ngày tháng còn có mẹ ở bên. Tác giả Shin Kyung-sook đã viết cuốn tiểu thuyết vào năm 2017. Shin Kyung-sook sinh năm 1963 trong một gia đình nghèo sống tại một ngôi làng nhỏ ở miền Nam Hàn Quốc. Không có điều kiện vào trường trung học, năm sáu tuổi, cô lên Seoul lao động kiếm sống. Shin Kyung-sook khởi nghiệp viết văn năm 1985 và sớm gặt hái thành công. Các tác phẩm của cô luôn có lượng độc giả lớn và nhận được nhiều giải thưởng văn học trong nước cũng như trong khu vực. Shin Kyung-sook đã trở thành nhà văn châu Á nổi bậc nhất năm 2009.

Nội dung chính của tiểu thuyết Hãy Chăm Sóc Mẹ kể về hành trình đi tìm người mẹ thất lạc của những thành viên trong gia đình mang theo những dòng hồi ức đầy suy tư về người mẹ, người vợ của mình trải dài theo 5 chương của cuốn sách.

Đây là cảm nhận dựa trên bản dịch tiếng Việt. Nghe nói bản tiếng Anh và bản tiếng Hàn chính gốc thì hay kinh khủng và rất khác bản tiếng Việt.

Một cuốn truyện được giới thiệu bởi một anh làm xuất bản mà mình quý. Và mới đọc đã thấy thích rồi. Truyện cứ như nói hộ lòng mình ấy. Những mâu thuẫn, cãi nhau vì bao nhiêu chuyện vặt vãnh giữa mẹ và con gái, những tình cảm ẩn sâu không dễ lộ thành lời, cái yêu thương kỳ lạ giữa những người trong gia đình, mọi thứ được mô tả sống động và cụ thể, cứ như hiển hiện trước mắt người ta vậy. Đọc và chảy nước mắt, và nhớ tới má, nhớ da diết, và thấy mình là một đứa con có lỗi biết bao. Có lẽ ai đọc quyển này cũng thấp thoáng thấy bóng dáng của mình và mẹ mình trong đó.

Nói như vậy để thấy rằng người viết rất có tài, kỹ thuật viết rất tốt, chắt lọc chất liệu từng chút từng chút một, những chi tiết nhỏ xíu mà gợi lên bao nhiêu điều không nói, và những chi tiết chân thực đến nỗi như là người viết đã đi vào trí nhớ của người đọc mà lôi ra những mẩu ký ức tuổi thơ vậy, cứ như đọc lại nhật ký của bản thân mình, khiến họ không khỏi giật mình nhớ lại những ngày xưa cũ, mình cũng đã từng làm thế, nói thế với mẹ mình.

Một quyển truyện về tình cảm gia đình, nhưng không chỉ gói gọn trong đó. Điều có lẽ khiến quyển sách này được đón nhận nồng nhiệt đến vậy là từ câu chuyện của một bà mẹ nó viết về câu chuyện của hàng triệu người mẹ, câu chuyện của một người phụ nữ trở thành câu chuyện về thân phậncon người, câu chuyện của một gia đình cho thấy bối cảnh xã hội trong cả một thời kỳ, với những giá trị lần lượt bị thay thế và đánh đổi, với những câu hỏi về cuộc sống và mối quan hệ giữa người với người.

Đoạn đầu đọc rất thích, chắc khoảng 5 sao, đoạn sau từ phần người cha thì tụt xuống 3 sao, có lẽ vì thấy nhiều chi tiết hơi bị thừa và rườm rà, lại vận dụng kỹ thuật tương tự tiếp mà không có thêm gì mới nên không có nhiều cảm xúc như trước. Điều đọng lại trong mình là hình ảnh can trường của người mẹ, một người với can đảm và mơ ước, với khát vọng và nỗ lực, với tình yêu cuộc sống và ý chí kiên cường, mặc cho bao nhiêu bất công của hoàn cảnh, bao nhiêu xô đẩy của cuộc đời, đã không ngừng nỗ lực để sống tốt và có ích, hoàn thành trách nhiệm của mình trong đời, và tận hưởng cuộc sống theo cách riêng của mình. Đó có lẽ là cách sống mà người ta nên lựa chọn cho mình trong cuộc sống của một người trưởng thành vốn nhiều gian truân và thử thách.