Cuốn tự truyện kể về cuộc đời kinh doanh của Ray Kroc-từ kẻ bán cốc giấy dạo đến người hùng đã tạo nên thương hiệu triệu đô của McDonald’s và góp phần tạo nên một làn sóng văn hóa Fast-food mới. Giọng văn có nhiều các thuật ngữ kinh tế những không kém phần dí dỏm hài hước của Ray Kroc sẽ giúp người đọc có những trải nghiệm thú vị với cuốn sách  

Không phải là người đầu tiên tạo ra McDonald’s nhưng Ray Kroc lại là người phát triển nó thành quy mô toàn cầu với chuỗi nhà hàng chuyển nhượng và hệ thống các nhà hàng McDonald’s do chính tay Ray Kroc xây dựng lên. Cuốn sách không chỉ cho người đọc thấy được con đường kinh doanh mà Ray Kroc đã đi qua, nó còn cho chúng ta thấy được những phẩm chất của một người khởi nghiệp, phẩm chất của một doanh nhân đó là: Luôn kiên trì, không bao giờ bỏ cuộc, chấp nhận mạo hiểm và nắm bắt cơ hội.

Phẩm chất này không chỉ đúng với doanh nhận mà nó còn đúng với rất nhiều ngành nghề khác trong xã hội hiện nay, khi cơ hội là dành cho tất cả nhưng cũng chứng kiến sự cạnh tranh khốc liệt hơn bao giờ hết. Chúng ta hãy cùng nghe “ông lão” 52 tuổi nhưng luôn tự nhận mình “còn xanh” này kể chuyện nhé!

Có công mài sắt có ngày nên kim

Câu thành ngữ đơn giản có lẽ ai cũng biết nhưng chính sự đơn giản của nó đã tạo ra những thành công vĩ đại của Ray Kroc. Vâng! Đó chính là lòng kiên trì, tính không bỏ cuộc, không khoan nhượng với khó khăn, thách thức, là điều mà sẽ được Ray nhắc nhiều nhất trong cuốn tự truyện của ông.

Nếu không có lòng kiên trì với công việc kinh doanh, có lẽ Ray đã bỏ cuộc ngay từ những biến cố đầu tiên trong việc kinh doanh bất động sản ở Florida. Nhưng không! Ông đã không chịu bỏ cuộc. Ông làm tất cả để kiếm tiền một cách chân chính nhất và sẵn sàng làm gấp đôi người khác để được nhận những đồng lương tương xứng với công sức ông bỏ ra. Từ việc bán cà phê dạo đến việc chơi đàn trong các quán bar, hộp đêm. Ông đã vô cùng tỏ ra sợ hãi khi phải chơi đàn trong một hộp đêm bất hợp pháp mà trước khi nhận lời làm ông không hề hay biết.

Tôi vội vã vào nhà vệ sinh nam và nhét tiền vào túi tôi không thể tin bất kỳ ai ở đó, sau bản nhạc cuối cùng khi mà những người khác trong ban nhạc vẫn đang thu gọn nhạc cụ tôi chạy ra ngoài phố chốn xa người đàn bà đó càng nhanh càng tốt. Tôi không bao giờ quay lại đó.

Ray cố gắng giữ gìn công việc của ông một cách trung thực nhất, “sạch sẽ” nhất, và điều này được áp dụng vào Mcdonald’s sau này khi các tổ chức xã hội muốn được đặt máy bán tự động trong cửa hàng và ông chủ các cửa hàng nhượng quyền muốn gia tăng phụ cấp cho việc này nhưng đã bị Ray từ chối thẳng thừng.

Từ việc bán những tân phẩm như dải ruy băng đến việc bán những chiếc cốc giấy, ta nhận ra vẻ đẹp của một con người say mê trong công việc ra sao. Ông không ngừng cố gắng, nỗ lực, sáng tạo để nâng cao năng suất, hiệu quả công việc của mình.



Ray là một người có đầu óc vô cùng nhạy bén với thời cuộc. Trong khi việc bán những chiếc cốc giấy đang thuận lợi và phát triển tốt, ông có thể mua được nhà, xe ô tô và đem lại mức sống thoải mái cho vợ con bằng việc đi bán cốc giấy. Đối với nhiều người, như thế đã là một thành tựu quá đủ cho cuộc đời và họ hài lòng với những gì mình có.

Nhưng Ray thì không. Ông không cam chịu sống một cuộc sống tẻ nhạt và tầm thường như thế. Ông thuyết phục vợ mình cùng cô em vợ chuyển đến Chicago lập nghiệp khi nhận thấy cơ hội trong ngành bất động sản tại đây.

Những khó khăn bước đầu khi đến Florida sẽ khiến nhiều người nản chí. Ngay đến vợ của ông, Ethel cũng không thể hiểu nổi tại sao Ray lại từ bỏ cuộc sống đang dễ dàng và tốt đẹp ở Chiacago để mạo hiểm đến một vùng đất với những con đường đi lại khó khăn và những nhà trọ nghèo nàn cùng một tương lai mờ mịt.

Đó là một chuyến đi đáng nhớ tôi chuẩn bị 5 chiếc lốp xe mới khi rời khỏi Chicago  khi chúng tôi đến Miami không một chiếc nào còn lại trên xe cả dường như trung bình cứ 15 20 dặm lại nổ lốp một lần. Tôi kích xe lên rồi lôi bánh xe ra để vá, đôi khi trong lúc tôi đang dán keo hoặc điều khiển máy bơm hơi một chiếc lốp khác lại nổ tung và mọi thứ lại đi tong.

Đường xá còn khá thô sơ nhất là những con đường đất sét đỏ,  có lúc tôi đi đến một đoạn đường ở nơi có những con đường biến mất và thay vào đó là một đầm lầy cho lợn. Ethel theo ôm lấy cô con gái bé nhỏ vào lòng và lái chiếc xe trong khi em gái Ethel và tôi cúi đầu gối xuống sâu đám phân đó.

Cuộc đấu tranh của chúng tôi lại là thú vui lớn cho một đám trẻ rách rưới đi chân đất tụ tập để xem cuối cùng khi đã vượt qua khó khăn và tôi biết không còn gì để ngăn cản chúng tôi nữa.

Nhưng đối với Ray, ông không cho là vậy, cơ hội luôn dành cho những ai biết mạo hiểm và tìm kiếm nó. Và điều đó đã nghiệm đúng với Ray Kroc. Bằng bản tính nhanh nhạy, khả năng bán hàng thiên bẩm và sự sáng tạo vô bờ bến của mình, Ray đã kiếm bội tiền ở “miền đất hứa này” trước khi bong bóng bất động sản nổ ra.

Những câu chuyện đồn thổi đăng trên các tạp chí phía Bắc đã nhanh chóng dập tắt sự bùng nổ lớn về bất động sản của chúng tôi và chẳng còn bất kỳ vị khách triển vọng nào để chúng tôi bận tâm nữa. Quả là một đòn đau khủng khiếp ngay khi công việc bán các lô đất của tôi vừa trở nên thuận lợi thì toàn bộ sự nghiệp lại biến mất. Hóa ra tôi đã rời Florida vừa đúng lúc sự suy giảm kinh doanh bắt đầu khi cơn bùng nổ bất động sản sụp đổ ảnh hưởng đến các hộp đêm ngay sau khi tôi rời đi.

Nếu nói rằng tính sáng tạo và tài bán hàng thiên bẩm của Ray trong kinh doanh là mấu chốt cho những đồng tiền ông kiếm được ngày một nhiều hơn thì chính lòng kiên trì đến cùng, khát khao được kinh doanh và thành công với nó đã cho chúng ta thấy một Mcdonald’s như ngày nay.

Bằng việc quan sát lượng người ra vào tại các quầy bán nước giải khát vào buổi trưa tôi đã nhận ra một cơ hội vàng đối với tôi. Vậy là nếu dùng những chiếc cốc giấy mới của chúng tôi, họ có thể bán bia và nước ngọt mang đi cho đám đông chen chúc đó vào thời điểm đó. Tôi trình bày lời chào hàng của mình cho người phụ trách mảng kinh doanh ăn uống anh ta lắc đầu phản bác lại gợi ý của tôi

Cậu điên rồi hoặc cậu nghĩ là tôi điên hả?” anh ta quả quyết: “tôi cũng nhận được 15 xu cho một cốc bia họ uống tại quầy vậy tại sao tôi phải trả thêm một xu rưỡi cho một chiếc cốc của cậu và kiếm được ít hơn?”  “ anh cũng có thể tăng lượng bán lên mà”, tôi lập luận. “ anh có thể dành một khu vực đặc biệt ở quầy bán hàng để bán những món này và đậy nắp lấy những mẫu bánh xốp vani hoặc bánh quy giòn đi kèm của những ly nước như ở quầy nước rồi cho vào túi để mang đi. 

Anh đào mắt lên trời như thể đang cầu xin được giải thoát khỏi gã điên này “nghe này làm sao tôi có thể kiếm được lợi nhuận nếu phải trả thêm những chi phí này, cậu lại còn muốn quên lãng phí thời gian của nhân viên để đi đậy nắp? cậu đúng là đang mơ hồ”  Cuối cùng anh ta cũng đồng ý tôi mang tốc giấy đến và sắp xếp chúng ở ngay một góc và nó đạt được thành công lớn ngay từ ngày đầu tiên.

Sau biến động với thị trường nhà đất tại Florida, Ray cùng gia đình quay về Chicago, trong giai đoạn này ta nhận thấy rõ sự thăng hoa trong sự nghiệp bán hàng của ông với những chiếc cốc giấy mang thương hiệu Lily. Với những người làm nghề sale hiện nay thì cung cách làm việc của Ray là cả một nghệ thuật.

Chẳng bao lâu sau chúng tôi đã có một số ống nối kim loại này ở văn phòng Chicago, tôi trình bày ý tưởng cho sếp và các cán bộ cấp cao khác của mình. Họ rất thích nó đặc biệt là khi tôi trình bày ý định thương mại hóa để bán cho những quầy bán sữa và nước giải khát.

Tôi sẽ đến một quán giải khát và giải thích làm thế nào để tôi có thể giúp họ tiết kiệm một khoản tiền với những chiếc ống nối kim loại này. Tôi sẽ mua 10 ly sữa lắc và đựng đầy 10 chiếc cốc kim loại và đổ ra cho tất cả mọi người trong lúc nói chuyện về sự ngon lành và bổ dưỡng của loại thức nước uống này.

Tôi muốn thu hút các cô phục vụ chưa rửa cốc vội trong lúc chúng tôi thưởng thức hết đồ uống của mình, đương nhiên trong thời gian đó phần thừa lại sẽ tan ra hết khi đó tôi sẽ lấy một chiếc cốc giấy 16oz và từ va li hàng mẫu của mình và đổ vừa phần vừa tan từ mỗi chiếc cốc kim loại vào đó, kết quả là thu lại thêm được một cốc ly sữa lắc đầy.

Và với thực tế với cách làm này tôi hiếm khi thất bại trong việc thuyết phục người chủ quán. Từ đó anh ta chuyển hẳn sang dùng cốc giấy của chúng tôi cùng ống nối kim loại chứ không dùng cốc kim loại nữa. Phương pháp mới này đã làm tăng mạnh doanh số bán hàng của chúng tôi đến mức mà máy trộn một trục của họ không thể xử lý kịp nữa.

Tuy nhiên, một cơ hội mới mở ra và cũng như lần trước ông đã nắm bắt cơ hội mặc cho những ngăn cản từ Ethel, đó là việc đi bán máy đánh sữa 6 trục Multimixer. Đối với rất nhiều người, và ngay đến cả bản thân Ray cũng thừa nhận việc này quá mạo hiểm và không biết chắc tương lai thị trường chiếc máy này phát triển đến đâu.

Nhưng với máu phiêu lưu sẵn trong người, Ray tiếp tục bước vào cuộc phiêu lưu mới và đến bây giờ rất nhiều người phải cảm ơn lần mạo hiểm này của Ray vì nếu không có việc đi bán những chiếc Multimixer thì Ray sẽ không bao giờ biết được nhà hàng của anh em nhà Mcdonald, nơi có tận 8 chiếc máy đánh trứng của ông cùng lúc và chắc chắn nếu không có sự mạo hiểm này thì cũng không có một Mcdonald’s như chúng ta biết ngày nay.

Cảm giác lạ lùng đó đến từ các cuộc gọi là những khách hàng tiềm năng chủ động gọi đến từ khắp nơi trên cả nước một ngày có thể là cuộc gọi đến từ nhà hàng hả PortLand,  ngày khác lại là một khách hàng từ quầy bán nước có ga ở Arizona và tuần sau đó là một quản lý ở quầy bán sữa Washington DC.

Cơ bản về thông điệp của họ đều là giống nhau: Tôi muốn mua một chiếc máy đánh sữa của công ty ông giống như chiếc máy của anh em nhà McDonald’s ở California. Tôi ngày càng tò mò hơn anh em nhà McDonald’s là ai và tại sao khách hàng lại để ý đến chiếc máy đánh trứng của họ trong khi tôi cũng có những chiếc máy tương tự ở rất nhiều nơi khác.

Tôi kiểm tra lại các thông tin và rất ngạc nhiên khi biết rằng anh em nhà McDonald’s không phải chỉ có 1,2,3 mà là 8 Chiếc máy đánh trứng. Hình ảnh 8 chiếc máy đánh trứng liên tục khuấy và tạo ra tận 40 cốc sữa mỗi lần thật là quá quá sức tưởng tượng.

Nếu ví cơ hội là những nhân tố đột biến trong kinh doanh thì chính sự kiên trì và làm việc không biết mệt mỏi của Ray Kroc đã khiến cơ hội đó trở thành thành quả, ra trái ngọt. Ông đã làm việc 12 tiếng một ngày, ngủ có 6 tiếng hoặc ít hơn. Có thế thấy niềm đam mê công việc của ông mãnh liệt đến như nào.

Với tôi đây là giai đoạn đầu tiên của việc mài sắt nên kim xây dựng một tượng đài chủ nghĩa tư bản cho riêng cá nhân tôi. Theo như cách nhìn nhận của thời phong kiến tôi đã cống hiến suốt nhiều năm trước khi có thể trỗi dậy cùng McDonald’s dựa trên nền tảng mà tôi đã xây dựng .

Có lẽ nếu không có khoảng thời gian khó khăn đó thì tôi đã không thể bên chí bền gan để vượt qua những gánh nặng tài chính lớn hơn rất nhiều. Về sau tôi đã học được cách không thể để rắc rối đánh bại mình tôi sẽ không lo lắng nhiều hơn về một vấn đề cùng một lúc và tôi sẽ không để cho những phiền toái vô ích về một vấn đề bất kể nó quan trọng đến đâu là mình mất ngủ.

Tôi biết rằng nếu tôi không làm vậy tôi sẽ không thể hăng hái và tươi mới để làm công việc với khách hàng vào sáng hôm sau . Một số người kinh ngạc khi thấy tôi có thể làm việc 12 đến 14 giờ một ngày tham gia các buổi hội nghị bận rộn, sau đó dạo quanh với khách hàng tiềm năng đến tận 2 3 giờ sáng và vẫn có thể ra khỏi giường và sáng sớm để sẵn sàng nắm lấy cơ hội gặp khách hàng tiếp theo.

Bí mật của tôi là tận dụng tối đa từng giây phút không được nghỉ ngơi, tôi nhầm tính mình ngủ đủ trung bình không quá 6 giờ một đêm nhiều đêm tôi chỉ ngủ có 4 giờ hoặc ít hơn.

Sẵn sang từ bỏ công việc ổn định, đang trên đà phát triển và cơ hội thăng tiến để đón nhận một cơ hội mới khi nó đang đến, Ray là minh chứng rõ nhất cho thành công khi ta thoát khỏi vùng an toàn và chấp nhận mạo hiểm đương đầu với cái mới.

Với người bán hàng , việc không có sản phẩm cũng giống như người nghệ sĩ vĩ cầm không có cây vĩ. Nguyên nhân thúc đẩy Ray ký hợp đồng chuyển nhượng cho McDonald’s ban đầu không ngoài mục đích nào khác là bán được nhiều hơn nữa máy đánh trứng, khi mỗi cửa hàng McDonald’s cần tới 8 chiếc máy như vậy.

Nhưng thói thường, cơ hội không đi vào cửa chính như chúng ta vẫn nghĩ. Sauk hi chứng kiến cách hoạt động của nhà hàng McDonald, với các dịch vụ và chất lượng nó mang lại, Ray nhận thấy đây là con gà đẻ trứng vàng của ông trong tương lai không xa và quyết định dồn toàn lực đầu tư vào thương vụ này. Cơ hội bất ngờ ập đến nhưng nếu không biết nắm bắt cơ hội và chuẩn bị từ trước thì có lẽ Ray sẽ không thành công như ngày nay.

Khác với người cộng sự của ông, chuyên gia tài chính- Harry luôn dựa vào nguyên tắc và sách vở thì Ray quyết định và làm việc bằng cảm tính, trực giác cùng kinh nghiệm thực tế nhiều hơn. Ông nắm rõ thời điểm lúc nào nên đẩy mạnh việc kinh doanh và lúc nào nên dừng lại.

Kinh nghiệm và bài học về long kiên trì và sang tạo trong nghề nghiệp chính là bài học người đọc nhận được khi cuốn sách được gấp lại, nhất là những người trẻ 23-24 tuổi, đang vừa mới đặt những bước chân đầu tiên trên con đường sự nghiệp. Hãy cứ bắt đầu từ nấc thang thấp nhất, như Ray Kroc từng đi bán cốc giấy dạo đến 52 tuổi, hãy cứ kiên trì, cố gắng và sang tạo trong công việc, thành công sẽ đến với bạn.

“Muốn đi nhanh thì đi một mình, nhưng muốn đi xa thì hãy đi cùng bạn bè”

Câu nói này nghiệm đúng trong thành công của Ray. Có thể, nếu ông đi một mình, ông bán được nhiều cốc giấy hơn, kiếm được nhiều tiền hơn nhưng có lẽ thành công như ngày hôm nay là điều không thể.

Ray đã có những người bạn, người cộng sự xuất sắc, vì nếu không có họ thì cũng không có McDonald như bây giờ chúng ta biết.



Đó là Harry Sonneborn, phó chủ tịch của Tastee-Freeze, sẵn sang bán hết cổ phần của ông tại đây và đến McDonald chung lung đấu cật cùng Ray làm nên thành công của McDonald’s , chấp nhận mức lương rẻ bèo.

Nếu không có sự xử lý tài tình và khôn khéo của Harry, McDonald’s chắc chắn sẽ không vượt qua được những bất lợi về mặt tài chính, đây chính là yếu tố then chốt cho sự thành bại của các start-up hiện nay.

Ray, có một ý tưởng mà tôi nghĩ là có thể kéo chúng ta thoát khỏi chuyện này ông nói, chúng ta có thể yêu cầu một khoản vay từ các nhà cung cấp của McDonald’s,  tôi tính là 300. 000 đô la, sau đó tôi biết một người bạn anh ta kết hôn với một quả phụ sở hữu một nhà máy bia lớn và anh ta có một khoản tiền để cho vay. Tôi nghĩ anh ta sẽ cho chúng ta vay. Giải pháp này thuyết phục được tôi nếu ai đó được hưởng lợi từ thành công của chúng tôi và sẽ chịu thiệt hại nếu chúng tôi không thành công thì nó chính là các nhà cung cấp.

Đó còn là June Martino, Fred Turner,…những người coi McDonald’s như là gia đình thứ hai của mình và sống chết vì nó. Chính những người cộng sự tuyệt vời này, chứ không phải McDonald’s là món quà vô giá mà Thượng đế đã ban tặng cho Ray. Một tay Ray , dù có giỏi cỡ mấy, linh hoạt cỡ mấy cũng không thể lèo lái con thuyền McDonald’s vượt qua vô vàn khó khăn để thành công được.

Tuy nhiên vẻ ngoài của cô toát lên sự chính trực và khả năng thiên bẩm có thể giải quyết các vấn đề không biết mệt mỏi. Điều này được ẩn chứa bên trong tính cách ấm áp và bao dung. Thật là một sự kết hợp hiếm có của các nét tính cách.

Việc cô không có kinh nghiệm trong việc làm sổ sách không làm tôi lo lắng chút nào cả tôi biết cô sẽ thành thạo các kỹ năng nghiệp vụ sớm mà thôi. Vì vậy tôi nói với cô ấy rằng tôi không thể trả lương cao nhưng nếu cô vẫn sẵn sàng làm việc chăm chỉ tôi hứa hẹn một tương lai tươi sang.

Chúng tôi đã nói chuyện rất hợp nhau thực tế và cô đã làm việc rất chăm chỉ và trong vòng chưa đầy 20 năm đã trở thành một trong cán bộ nữ cấp cao hàng đầu là thư ký và thủ quỹ của tập đoàn.

Đỉnh cao danh vọng và sự cô đơn

Khi đã ở đỉnh cao của tiền tài, danh vọng là lúc Ray đối mặt với sự cô đơn. Trên bước đường đi tới thành công, ông không có sự ủng hộ của người vợ, người luôn ngăn cản mỗi khi ông mạo hiểm trước một cơ hội mới.

“Em phải tin vào trực giác của anh”,  tôi nói: : anh lạc quan tin rằng nó có thể thành công hơn hơn nữa anh sẽ nghĩ nhiều ý tưởng khác để có thể thương mại hóa sản phẩm”. “ Đây chỉ là khởi đầu thôi !Anh cần em giúp , hãy đến và làm việc trong trong văn phòng cho anh chúng ta sẽ có thể cùng nhau tạo nên một công việc kinh doanh tuyệt vời”

Em sẽ không làm điều đó!

“Nhưng Ethel, anh cần em giúp em biết là anh không đủ tiền để thuê nhân viên ở việc này cũng tốt cho em cho cả hai chúng ta mà xin em đấy”.  Cô hoàn toàn từ chối giúp đỡ. Chắc chắn cô ấy có lý do chính đáng nhưng tôi lại cảm thấy mình như bị phản bội vậy tôi không thể tin cô ấy có thể làm tôi thất vọng đến thế. Thậm chí cô ấy còn không đồng ý làm việc bán thời gian trong một khoảng thời gian cho đến khi công việc kinh doanh thuận lợi hơn.

Đó là lúc tôi bắt đầu hiểu được ý nghĩa của hai từ xa cách. Nó là một cảm giác khủng khiếp một khi nó đã xuất hiện và phát triển từ từ như khúc gỗ bị mục vậy”

 Đọc những dòng viết của Ray vào những tháng ngày này, ta nhân ra được sự cô đơn của người đàn ông trong sự nghiệp của mình, lúc gian nan khó khăn nhất không nhận được sự đồng cam cộng khổ của người mình yêu thương.

Khi tìm được tình yêu của cuộc đời lúc tuổi đã xế chiều, nhưng ông đã bị dằn vặt, day dứt khi mối tình đó không thành.

Bên cạnh Ray Kroc luôn có những người bạn và công việc khiến ông bận bịu nhưng những khoảng trống trong long ông thì luôn lớn. Ray không “tự thú” điều này trong cuốn tự truyện của ông nhưng người đọc chúng ta dễ dàng cảm nhận nó khi đọc những dòng như thế này

Có một nỗi đau mà bạn phải gánh chịu nếu có ý định trở thành người đứng đầu một tập đoàn lớn bạn sẽ mất rất nhiều bạn bè trên con đường thăng tiến. Đó là một đỉnh cao Cô Đơn.


Cuốn sách này có lẽ không có quá nhiều điều để nói trong tình hình thị trường sách tự truyện hiện nay. Mô típ khá giống nhau, từ khó khăn thất bại rồi đi đến thành công. Thế nhưng, điều ta học được ở đây không phải là con đường đi đến thành công của Ray Kroc như thế nào, mà chính là thái độ và tinh thần của ông như thế nào để có được thành công. Không bỏ cuộc, luôn kiên trì, sẵn sang mạo hiểm với cơ hội, sang tạo trong lao động và biết tìm kiếm nhân tài chính là bài học lớn cho các chủ doanh nghiệp ngày nay.

Trên đây chỉ là một góc nhìn của một kẻ ngoại đạo về kinh tế, không am hiểu về cách thức vận động, phát triển của thị trường, doanh nghiệp. Có thể, dưới một góc nhìn khác, bạn sẽ tìm thấy cho mình điều mình cần trong cuốn sách này chăng?


Tác giả: Đức Huy - Bookademy

---------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn

Tham gia Bookademy Team để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị, đăng ký CTV tại link: https://goo.gl/forms/7pGl3eYeudJ3jXIE3

Xem thêm