"Giấc mộng lang thang trên đồng cỏ úa" kể về câu chuyện của bất cứ ai từng có những ước mơ, những người cố gắng níu giữ và những người đã đánh mất nó giữa cuộc sống bộn bề.

Cuộc sống của chúng ta thì có gì? Có mạng xã hội để chúng ta tự do bàn luận như những chính trị gia và nhà hoạt động nhân quyền, có Internet để nghe ngóng tình hình ở nửa kia của Trái Đất với một cú click chuột, có những người chăm chú lắng nghe bài diễn thuyết của một doanh nhân thành đạt, có những thứ mà người ta thi nhau dành lấy bằng được với hy vọng về tương lai tốt đẹp hơn.

Nhưng Giấc mộng lang thang trên đồng cỏ úa của Hiền Trang không nói về những thứ ấy, cuốn sách nói về thế giới đang diễn ra ở phía sau lớp mặt nạ chúng ta đeo lên mỗi ngày để đối mặt với cuộc sống, với những xô bồ vội vã, những dòng người dù chỉ lướt qua nhưng cũng đủ để cuốn chúng ta đi theo, và về những con người đã vứt bỏ giấc mơ của mình ở một đoạn nào đó trên đường đời.

Những điều hoang đường có thực

Giấc mộng lang thang trên đồng cỏ úa gồm 10 truyện ngắn: Sự thật về chiếc tai bị cắt của Vincent van Gogh, Ai đã giết cô gái trong rạp chiếu bóng?, Những người thích trườn, Cửa tiệm mua trái tim, ký ức và giấc mơ, Chuyến xe đi tới Địa phủ, Giấc mộng đêm hè, Cô gái mất tích trên sân thượng, Strawberry fields forever, Romeo và hai nàng Juliet, Tấu khúc tháng Sáu. Những câu chuyện này hầu hết đều có yếu tố hư cấu, kì ảo, như cuộc trò chuyện của Van Gogh với màu vàng, chuyến xe buýt tới Địa phủ dành cho những người muốn kết thúc cuộc sống của mình hay nhân vật có thể trở về quá khứ. Nhưng giống như chính Hiền Trang đã nói rằng cô “viết những điều hoang đường có thực”, những câu chuyện là hoang đường, nhưng cảm xúc trong đó lại rất đúng, rất thực, đến mức nhiều khi bạn sẽ quên mất câu chuyện này chỉ là những dòng hư cấu.


Cách Hiền Trang diễn tả những cảm xúc ấy cũng rất mới lạ. Những câu chữ trầm bổng, có nhịp điệu nhưng cũng lại dửng dưng, thong dong. Cảm giác khi đọc cuốn sách này giống như một người đang lang thang trên cánh đồng rộng lớn, những suy nghĩ vẩn vơ lần lượt kéo đến, nhiều vô kể nhưng chậm rãi, cô đơn nhưng yên tĩnh, vừa khắc khoải vừa bình thản, tự tại.

“Sao người ta có thể cô đơn tới mức này cơ chứ?”

Câu chuyện đầu tiên kể về chiếc tai trái bị cắt của Vincent van Gogh và về màu vàng, màu của những bức hoa hướng dương tuyệt đẹp mà ông đã say mê vẽ khi sống trong Ngôi nhà Vàng. Tiêu đề của cuốn sách và câu chuyện đó khiến tôi nhớ về bức tranh Cánh đồng lúa mì và bầy quạ của ông. Nhiều người vẫn tin rằng Cánh đồng lúa mì và bầy quạ là bản di chúc hội họa cuối cùng của Van Gogh. Bức tranh thể hiện cánh đồng lúa mì với những nét cọ xiên, thô và ngắn, dưới bầu trời vần vũ biến thiên từ xanh lam đến đen huyền, thể hiện nỗi buồn quạnh vắng và sự cô đơn đến cùng cực. Ông viết trong thư gửi người em trai Theo: “Trở lại đây anh vào việc ngay nhưng cây cọ vẽ như chực rơi khỏi tay, dù biết anh còn muốn vẽ ba bức lớn nữa. Đó là những cánh đồng lúa mì bát ngát dưới bầu trời mây giăng kín; anh không hề cảm thấy lúng túng trong việc diễn tả nỗi buồn và một sự cô đơn đến vô cực”.

Nhân vật trong mỗi câu chuyện đều cô đơn, giống như mỗi người chúng ta đều mang nỗi cô đơn bên trong mình dù ít dù nhiều. Không biết Hiền Trang đã vô tình hay cố ý mà những nhân vật trong câu chuyện của cô không được đặt trong mối quan hệ với mọi người xung quanh, hoặc chỉ có những người bạn tưởng tượng, hoặc ch là những mối quan hệ rất mờ nhạt. Như cô gái bị giết trong rạp chiếu phim mà người ngồi cạnh, một người bạn học cũ, không nhận ra cô và không hề biết cô đã chết bên cạnh mình. Họ giống như những người dù có biến mất cũng không có ai đi tìm, không có ai đau khổ, nhưng rồi họ nghĩ thế lại hay, tốt nhất là không có ai nên đau khổ vì mình. Nhưng trong sự cô đơn ấy, thực ra con người vẫn khao khát có người sẽ tìm thấy mình, vẫn tự hỏi khi mình đã biến mất khỏi thế giới này, liệu có ai thỉnh thoảng nhớ đến mình không, liệu có còn điều gì ở lại để chứng minh cho sự tồn tại của một con người nhỏ bé trong chiều dài vô tận của lịch sử.


Vâng, tôi biết là thật sáo rỗng khi nói mãi chuyện này, nhưng tôi cô đơn, tôi cô đơn lắm. Sao người ta có thể cô đơn tới mức này cơ chứ. Và người ta còn có thể cô đơn hơn nữa kìa. Tôi chẳng hiểu cơ chế hoạt động của nỗi cô đơn. Như có một công tắc, nhấn một cái là người ta trở thành cô đơn, nhưng không sao tắt đi được.

Những cái chết

Những câu chuyện trong cuốn sách hầu như đều có sự xuất hiện của cái chết, và chủ yếu là tự kết thúc cuộc đời mình. Có một cảm giác ngột ngạt khi các nhân vật đều tự tìm đến cái chết. Cái chết của Van Gogh, cái chết không ai hay của cô gái trong rạp chiếu bóng, con đường tới Địa phủ của những người trên chuyến xe buýt, cái chết của chàng trai làm gì cũng chỉ đến một nửa. Những con người ấy đến với cái chết cứ bình thản, nhẹ tênh, bởi họ không còn lý do gì để ở lại, bởi những giấc mơ của họ cũng đã chết.

Họ đã đốn và lấy đi những cây táo của bà, của tôi, của mẹ con tôi. Cái vườn cháy tan hoang. Không còn chỗ cho những cây táo trên đời này. Tôi phải xuống Địa phủ thôi. Không còn chỗ cho những cây táo trên thế gian này. Thế gian rộng lớn nhưng không có chỗ cho dù chỉ một cây táo.

Những giấc mơ đánh mất

Hiền Trang đã trích một đoạn trong cuốn sách và viết về nó trên blog của mình:


"Gã bọc giấc mơ lại, cất vào một cái hòm khóa kín, rồi gã phi ra biển, đứng trên một vách núi đá, và ném nó xuống đại dương. Cái hòm trườn trên những con sóng tung bọt trắng xóa, rồi bị cái mõm đen ngòm của đại dương nuốt trọn. Thế là từ nay, gã sẽ không còn gặp lại giấc mơ của mình nữa. Tạm biệt mày, giấc mơ! Gã lại ngồi bên vách đá khóc đến tối."

Tôi đọc lại nó, hôm nay, thấy nhẹ cả người, bởi ít ra thì bằng cách kỳ cạch gõ tất cả những dòng này, tôi biết rằng ít ra mình đã không bao giờ trên đường đời mà gói lại những giấc mơ rồi ném xuống đại dương. Tôi tự cảm thấy biết ơn vì đã không bội phản chính mình.



Tôi nghĩ rằng các nhân vật của cô trở nên trống rỗng là vì họ đã đánh mất giấc mơ của mình. Vì cuộc sống quá ồn ào xô bồ, vì cuộc sống khó khăn, còn giấc mơ thì lúc nào cũng ở phía xa, vì xa thì mới là giấc mơ chứ. Không phải ai cũng có thể sống mà không giết chết một vài ước mơ của mình. Người ta bán chúng đi tại Cửa tiệm mua trái tim, ký ức và giấc mơ. Họ bán đi trái tim đỏ tươi đang đập thùm thụp, nhận lại một trái tim xám ngoét và một triệu đồng.

- Khi cậu 20 tuổi, giấc mơ chẳng phải là tài sản duy nhất sao?

- Chính vì là tài sản duy nhất nên mới phải bán. Không thì sống thế nào được?

Nhưng chính cô gái làm việc tại cửa tiệm ấy buồn bã khi hằng ngày chứng kiến mọi người bán đi giấc mơ của mình, cố gắng thuyết phục một chàng trai trẻ giữ lại giấc mơ của tuổi 20. Chính người đã khóa giấc mơ vào hòm và ném xuống đại dương ấy đã ráo riết đi tìm lại nó, tìm lại những ngày anh say mê âm nhạc, mơ ước trở thành một ngôi sao nhạc rock. Có lẽ cái chết của giấc mơ khác với cái chết của con người, bạn có thể mơ lại bất cứ lúc nào bạn muốn. Nếu một ngày bạn nhớ ra mình đã từng mơ, nếu bạn muốn tìm lại nó thì hãy cứ đi tìm.

Gã những muốn nhảy xuống dòng suối đó, rồi bơi xuống tầng sâu nhất để kiếm tìm giấc mơ mà gã đã đánh rơi từ nhiều năm trước. Nó đang mắc kẹt trong một hốc đá, hay nó đã bị một con cá nuốt vào bụng, hay nó đã phân hủy theo thời gian? Dù sao thì gã cũng phải tìm. Gã không biết bơi, nhưng gã vẫn sẽ tìm.



Lời kết

Mỗi người đều có thể bắt gặp chính mình trong những câu chuyện của Giấc mộng lang thang trên đồng cỏ úa, bởi mỗi người đều có lúc cảm thấy cô đơn, đều phải cố gắng để được sống với những ước mơ của mình, hoàn thành nó, đạt được nó. Đặc biệt trong cuộc sống hiện đại này, chúng ta lại càng dễ cảm thấy cô đơn, sự cạnh tranh gay gắt khiến chúng ta càng phải nỗ lực để đạt được điều mình mong muốn. Điều đó khiến cho cuốn sách có khả năng khiến người đọc rung động, đồng cảm với cảm xúc của nhân vật.

Giấc mộng lang thang trên đồng cỏ úa tuy kể về những người không còn giấc mơ, tuy mang màu sắc ảm đạm và u ám, nhưng hy vọng bạn đọc sẽ giống như tác giả Hiền Trang, có thể đọc cuốn sách này và cảm thấy may mắn vì đã không khóa giấc mơ của mình vào một cái hòm, không chôn xuống đất hay ném xuống vực sâu mãi mãi.

Review sách bởi Khánh Huyền - Bookademy

---------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn

Tham gia cộng đồng Bookademy để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị, đăng ký CTV tại link: https://goo.gl/forms/7pGl3eYeudJ3jXIE3

Xem thêm

Câu chuyện không nhằm giải đáp nhan đề của nó, mà nhân lời thuật tả về vụ án của bốn(+) người liên quan, bày ra diện mạo những hiện trạng trong giới trẻ đô thị như sự thờ ơ, quan hệ không rõ ràng, vô định hướng. Mỗi lời thuật là một mảnh ghép tạo thành một bộ phim hình sự - tâm lý mà phần tâm lý mạnh hơn hình sự. Kết thúc câu chuyện, tội phạm vẫn chưa được tìm ra, nhưng những nhân diện lạc lõng trong xã hội hiện đại đã hiện lên rõ ràng hơn bao giờ hết. Đó là: - Một sinh viên tài chính đánh mất động lực học tập; - Một cử nhân đi bán hàng đa cấp; - Một nữ sinh viên rời bỏ gia đình và đang sống chung với người-cô-yêu; - Một viên cảnh sát mẫn cán và hoài nghi. Họ, ràng buộc lỏng lẻo với nhau chỉ bởi vụ án. Không ai thực sự quan tâm ai, nỗi buồn, lý do, niềm tin, hy vọng của người đối diện. Có chăng sự quan tâm ấy chỉ xuất hiện ở một vài câu thẩm vấn của viên cảnh sát. Những bộ mặt ấy đang nhảy điệu mambo của riêng mình, bơ vơ giữa một thiên niên kỷ đầy ắp những mảnh ghép như chính họ, luôn luôn kiếm tìm một ảo vọng hư vô. Bộ phim Millenium Mambo của Hầu Hiếu Hiền xuất hiện trong truyện đóng vai trò như phông cảnh cho trải nghiệm thưởng thức của khán giả. Truyện phảng phất một cảm thức hậu hiện đại, khi nó mang bút pháp trần thuật gần với bộ phim Rashomon. Một vụ án được thuật lại qua lời của bốn nhân vật, những người kể chuyện vì lợi ích của bản thân nhiều hơn là công lý. Mỗi mảnh ghép là một tiểu tự sự, thứ quan trọng hơn cái vụ án đóng vai trò là đại tự sự kia. Với kỹ thuật lắp ghép, sự kiện trung tâm (vụ án) không còn nữa, điều đọng lại là những nỗi buồn, lý do, niềm tin, hy vọng của những con người cá nhân rất đỗi thông thường.

Cửa tiệm mua trái tim, kí ức, giấc mơ là một trong những bản nhạc trong Album Thành phố. Thành phố xô bồ, ồn ào, không gian ngập tràn trong sắc màu ghi của bê-tông, cốt thếp, của những tòa nhà chọc trời màu ghi, của đường cao tốc, màu ghi của xe điện, màu ghi của bầu trời, màu ghi của những gương mặt người, màu ghi của bụi. Cuộc sống hiện đại và phát triển cuộc cách mạng lần thứ n đã cho phép người ta biến những thứ trừu tượng trở thành của cải, vật chất. Bởi thế xuất hiện những phố Xám với hàng loạt các cửa tiệm mua trái tim, kí ức và giấc mơ. Họ tìm đến cửa tiệm bán trái tim đỏ tươi đang đập thì thụp để nhận lại trái tim xám ngoét với một triệu đồng. Chúng được trao đi nhanh chóng chỉ sau một cú click chuột với sự điều khiển của cỗ máy hiện đại. Tác giả không đi sâu vào khai thác cốt truyện ly kì với thế giới nhân vật phức tạp mà tập trung vào việc xây dựng những cuộc đối thoại vừa như giãi bày, vừa như tâm sự mà đáng để chúng ta phải suy ngẫm cùng với đó là tình huống truyện tự nhiên: khi một chàng trai ở ngưỡng cửa tuổi 20 tìm đến cửa tiệm để bán trái tim vào một ngày xuân, giấc mơ vào một ngày hạ và kí ức vào một ngày thu. Những điểm thời gian tưởng như là ngẫu nhiên nhưng tạo nên một sức ám ảnh kì lạ. Mùa xuân là mùa của sự sinh sôi, nhựa sống căng tràn, tươi mới. Cũng như thế trái tim là sự sống của mỗi người. Mùa hạ tỏa nắng chói chang như giấc mơ tuổi trẻ cháy bỏng. Mùa thu thay lá trời dịu êm, mênh mang như màu của kí ức, hoài niệm lắng đọng. Ba mùa ba sắc vẻ muôn màu của thiên nhiên, đất trời – trái tim, giấc mơ và kí ức là ba mảnh ghép quan trọng trong cuộc đời mỗi người vậy mà chàng trai trẻ lỡ đem bán. “Khi cậu 20 tuổi giấc mơ chẳng phải là tài sản duy nhất hay sao?” “Chính là tài sản duy nhất nên mới phải bán không thì sống thế nào được?” Cô nhân viên của chính cửa tiệm ấy buồn bã khi hằng ngày phải chứng kiến mọi người bán đi những thứ quý giá của mình: giấc mơ, kí ức, trái tim, cố gắng thuyết phục chàng trai trẻ giữ lại giấc mơ của tuổi 20. Giấc mơ là đỉnh cao của cuộc đời. Họ đã từng có những giấc mơ đẹp về những hành trình khám phá trải nghiệm đầy thú vị ở những vùng đất mới. Vậy mà người trẻ sẵn sàng bán lấy một mớ tiền còm với một thái độ dửng dưng, bình thản. Giấc mơ, kí ức đều bán sạch. Vậy người trẻ còn lại gì? Quá khứ không, tương lai vô định, còn hiện tại thì trống rỗng. Người ta vẫn thấy cô đơn, trống rỗng vì đánh mất giấc mơ của mình. Vì cuộc sống khó khăn, đồng tiền như một thế lực vạn năng làm khuynh đảo cả xã hội còn giấc mơ lúc nào cũng như một vì sao ở phía xa chân trời không thể chạm tới “vì thế mới là giấc mơ chứ?” Nhưng khi đã có tiền họ vẫn không thể nào hạnh phúc. Cô nhân viên, ông lão giao hàng vẫn không vui vẻ sau môt ngày đắt khách, họ cảm thấy tội lỗi …Tiền hay vật chất có thể làm con người ta thỏa mãn một phần nhu cầu nào đó nhưng chưa chắc đã khiến cho con người ta cảm thấy hạnh phúc. Đằng sau lớp ngôn từ là trăn trở của tác giả về cuộc sống bị xâm lấn bởi chủ nghĩa tiêu dùng, chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa vật chất leo thang. Nếu nhìn cả tập truyện, nó đều xoay quanh sự tuyệt vọng bế tắc, méo mó của những nhân dạng sống trong đô thị. Nhưng vấn đề là nguồn gốc do đâu? Câu trả lời nằm trong chủ nghĩa tiêu dùng và tư bản, và đỉnh điểm sẽ là một dystopia nơi mà những giá trị như tâm hồn, giấc mơ, trái tim có thể chuyển hóa thành vật liệu, công nghệ. À, thật ra nó có theo cấp độ, là bán trái tim là mức thứ nhất, rồi tới bán tâm hồn, cuối cùng là những giấc mơ. Trong 3 thứ đó, trái tim có lẽ là thứ người ta dễ mường tượng nhất, trái tim không có thì sự va chạm vật lí với thế giới cũng không có. Nó là lớp ngoài cùng. Tâm hồn là lớp trừu tượng hơn, tâm hồn là sự va chạm vô hình với vạn vật. Còn giấc mơ là lớp cuối cùng, một lớp bàng bạc vô hình, tưởng như có mà tưởng như không có, ngay cả những kẻ sắp chết cũng mộng mị, nhưng một khi ta không còn mộng mị nữa thì nó là sự chấm dứt sự hiện tồn của mình.

Không cốt truyện, không nút thắt, nhân vật không tên, vậy Cô gái mất tích trên sân thượng có gì? Có rất nhiều nỗi buồn, sự cô đơn và cả những bài hát. Nhân vật “gã” là một kẻ trống rỗng vô định và không cười, cũng đáng thôi vì gã đã tự tay ném giấc mơ của mình đi. Nhân vật “nàng” luôn xuất hiện với những bài hát như một nốt bổng của một khung nhạc buồn. Và ấn tượng nhất có lẽ là nhân vật người thợ cắt tóc, sưu tập tóc như một kẻ gom nhặt những sự tồn tại. Tất cả đều mờ nhoè và chẳng có gì là rõ ràng, cái điều rõ ràng nhất là thông điệp mà tác giả muốn đưa ra: đừng vứt bỏ ước mơ, và nếu có lỡ vứt bỏ rồi thì hãy tìm lại. Có lẽ cái chết của giấc mơ khác với cái chết của con người, bạn có thể mơ lại bất cứ lúc nào bạn muốn. Nếu một ngày bạn nhớ ra mình đã từng mơ, nếu bạn muốn tìm lại nó thì hãy cứ đi tìm. “Gã những muốn nhảy xuống dòng suối đó, rồi bơi xuống tầng sâu nhất để kiếm tìm giấc mơ mà gã đã đánh rơi từ nhiều năm trước. Nó đang mắc kẹt trong một hốc đá, hay nó đã bị một con cá nuốt vào bụng, hay nó đã phân hủy theo thời gian? Dù sao thì gã cũng phải tìm. Gã không biết bơi, nhưng gã vẫn sẽ tìm”.

Vẫn là một nỗi cô đơn không tắt đi được, vẫn là bóng dáng của cái chết, vẫn là những giấc mơ hoang đường có thật. Trong “Giấc mộng đêm hè”, mọi thứ đều ở trong ranh giới mỏng manh của hư và thực của sự rõ ràng và sự mờ nhoè. Mọi nhân vật đều không cụ thể và mối quan hệ của họ cũng lỏng lẻo như “một mối nối sắp long ra”. Có một điều rõ ràng duy nhất trong tác phẩm là nhân vật rất cô đơn. Dù An[…], Ju[…], ông lão trong tiệm cà phê hay Hướng Dương dường như có thể biến mất bất cứ lúc nào mà không một ai để ý, không một ai đi tìm và cũng không ai đau khổ: “Sẽ không ai đau khổ vì cái chết của tôi.. Tôi chỉ là một mảnh vụn nơi ký ức của anh. Kí ức như một chiếc giày bám bụi, xỏ vào thì lợn cợn dưới gan bàn chân, nhưng họ sẽ phủi đi hết bụi bay trong đó, vì không ai giữ một mảnh vụn trong chiêcd giày. Và thế là không ai nhớ đến tôi. Và ngay cả tôi cũng không nhớ đến chính mình”. Nhưng trong sự cô đơn ấy, những nhân vật vẫn khao khát được nhớ đến, khao khát được tìm thấy và khao khát sự tồn tại. Họ vẫn hẹn gặp lại nhau và họ vẫn biết đến sự tồn tại của nhau. Dù câu chuyện mang màu sắc ảm đạm, u ám, nhưng ánh sáng vẫn không hề bị mất đi.

Câu chuyện về chiếc tai bị cắt của danh hoạ nổi tiếng Vincent Van Gogh hay một bức tranh mang sắc vàng. Vẫn là một câu chuyện quẩn quanh, một nỗi cô đơn đặc quánh và sự xuất hiện của cái chết nhưng Sự thật về chiếc tai bị cắt của Vincent Van Gogh có lẽ là một trong hiếm hoi những chuyện có gam màu tươi sáng – màu vàng. Mạch truyện được triển khai linh hoạt, với tiết tấu nhanh chậm đan xen, điểm nhìn và người kể chuyện được đặt vào màu vàng cuốn người đọc vào những cuộc đối thoại đầy triết lý giữa Vincent và màu vàng. Sau khi đọc xong câu truyện tôi tự hỏi: ai hạnh phúc hơn ai? Một thứ chẳng thể làm gì khác ngoài làm chính mình – màu vàng hay một người luôn muốn làm chính mình mà không phải phục tùng ý kiến của ai cả? Cuộc đời quả là vậy, luôn éo le và ngoắt ngoéo, còn con người thì luôn có thứ mình không muốn (hoặc không nhận ra giá trị) và muốn thứ mình không bao giờ có. Câu chuyện có một cái kết ám ảnh khi cái chết cứ bình thản, nhẹ tênh mà xuất hiện. Sau tất cả những cố gắng để hoàn thành hoài bão, kết quả lại là cái chết? Phải chăng những bức tranh hoa hướng dương là nguyên nhân của tất cả: “Hoa hướng dương chỉ là biểu tượng cho sự tuyệt vọng mà thôi”. Phải chăng Van Gogh và màu vàng không còn lý do gì để ở lại, bởi những giấc mơ của họ cũng đã chết?

Bản thân truyện “Tấu khúc tháng Sáu” thực sự là một tấu khúc đẹp, khi các chữ trên văn bản vừa tạo giai điệu hài hòa nhờ sự lên xuống của thanh điệu, vừa viết nên một câu chuyện giàu tính thẩm mỹ. Trong truyện, các yếu tố âm nhạc xuất hiện dập dìu liên tiếp. Đó là tên những nhạc sĩ và thể loại âm nhạc cổ điển, bóng dáng hai nhạc cụ giao hưởng: piano và cello. Chúng cộng hưởng với các yếu tố nghệ thuật liên ngành như văn học, kiến trúc, ẩm thực và thời trang, tạo một không gian thưởng thức duy mỹ cho độc giả. Không gian ấy thuộc về một thành phố nhiệt đới từng là thuộc địa của Pháp. Nhân vật chính (không có tên) là một nhân viên công sở thế kỉ 21, tới thăm một căn biệt thự ở phía Nam thành phố. Bên trong khuôn viên ấy, thời gian không chảy trôi giống như bên ngoài, chàng nhân viên bước vào đó cũng chính là bước xuyên thời gian, trở về đầu thế kỉ 20. Căn nhà mang những nét kiến trúc Pháp đặc trưng, có một khu vườn rộng trồng đủ hoa để pha nước tắm, có ghế bành bọc nhung, tủ ly khắc hình chiến mã… Trong nhà sinh sống một người con gái ngoại quốc, phục sức theo mốt những năm 1910. Nàng và chàng sống cùng nhau theo lối Pháp, ăn bánh crêpe, chơi nhạc Fauré. Cuộc sống thanh cảnh cứ nhẹ nhàng trôi như thế cũng được một năm, cho đến khi chàng nhận ra mình chỉ là cái bóng của viên đại sứ Pierre Frollo (cái tên ghép từ tên hai nhân vật trong Nhà thờ Đức bà Paris), người từng sống cùng nàng trước đây trong căn nhà này trước khi chết. Đó không chỉ là cái bóng của người yêu cũ của người yêu mình, mà còn là cái bóng của văn minh phương Tây phủ dài qua cả một thế kỉ. Ở lại thì không thoát khỏi cái bóng ấy, trở về thì không được đón nhận, chàng đành chọn cái chết như sự kết thúc cho một giấc mơ dài trong quá khứ. image Như vậy, bên dưới bề mặt văn bản uyển chuyển như một khúc nhạc, tác giả đã chạm đến một chủ đề khá nhạy cảm: vị trí yếm thế của dân tộc thuộc địa. Dù không gọi tên dân tộc nào, nhưng những chi tiết trong truyện gợi liên tưởng tới không gian Hà Nội khi là Thủ đô của Liên bang Đông Dương. Thời điểm viên đại sứ Pháp sống ở thành phố là đầu thế kỷ 20, trùng với thời điểm Việt Nam là thuộc địa của Pháp. Trong lòng thành phố chảy qua một con sông đỏ nặng phù sa. Hai chi tiết ấy khiến độc giả Việt không khỏi cảm thấy động chạm. Cái nhìn ngưỡng vọng của nhân vật chính đối với văn mình phương Tây, nào nhạc cổ điển, nào rượu vang và bánh ngọt, nào nội thất chạm trổ, nào áo đuôi tôm, lại pha lẫn với những tò mò và thích thú. Cái nhìn ấy, xót xa thay, thuộc về một con người sinh sống sau thời kì thuộc địa những 100 năm. Cái nhìn ấy phải chăng đã trở thành bi kịch của cái cũ trong đời sống hiện đại? Câu hỏi đó đặt ra một nhiệm vụ cho thế hệ trẻ: Chúng ta cần tự tin với bản sắc dân tộc, mạnh dạn đẩy lùi bóng ma quá khứ để hình thành văn hóa bản địa đặc sắc và độc lập.

“Chuyến xe đi tới Địa phủ” là cuộc gặp gỡ giữa những con người có cùng cảnh ngộ. Họ là những con người cô đơn, là gã buồn, hay vì một lí do nào đó mà chán chường cuộc sống này và muốn đi lên chuyến xe tới Địa phủ để bước sang một thế giới mới… Câu chuyện dùng lối nói có vẻ dí dỏm, nói rằng đi xe buýt tới Địa phủ là cách chết văn minh, rằng cái chết này không đau đớn như nhảy lầu, treo cổ,… để ta thấy cái chết dường như nhè nhẹ đi… Đồng hành cùng nhân vật tôi trên chuyến xe đi về cõi Địa phủ là những người bạn: gã mặt sẹo, cô gái tết tóc hai bên, anh tài. Họ có những cuộc nói chuyện phiếm với nhau trên hành trình dài ấy. Rồi anh tài đề nghị mọi người cùng ăn bữa cuối để chia tay, đồ ăn thì “như một miếng cao su dão”, “ bốc mùi bơ mốc” ,… đúng như đồ ăn cho những người tới cõi chết ăn. Anh tài thì cười hề hề bảo trông xấu thôi mà ăn vẫn không tệ, nhân vật tôi thì nghĩ rằng ăn còn hơn là đói. Mọi người ai nấy đều không nói gì nữa và cắm cúi ăn. Chuyến xe đi tiếp. Anh tài hỏi mọi người có suy nghĩ lại không thì cô gái nói rằng tới bước này rồi còn nghĩ gì nữa, anh mặt sẹo thi trầm tư không nói, nhân vật tôi thì loay hoay xem lại đồ đạc đã đủ chưa. Nhân vật tôi phát hiện ra mình quên mang hạt táo. Anh ta lục tung đồ đạc lên cũng không thể tìm được. Cuối cùng yêu cầu anh tài cho xuống xe để đi tìm. Khi nhân vật tôi xuống xe, anh mang theo bên mình những lời dặn: tìm hạt táo cho bản thân, chuyển bài thơ, nói với cô gái người yêu cô đang hạnh phúc, cái hẹn 7 giờ, tìm sách cho cô gái tết tóc nếu anh ta còn quay lại chuyến xe. Kết thúc truyện là khi nhân vật tôi trở về, ngồi bệt xuống đường và viết một bài thơ. Thật cô đơn! Thật chênh vênh! Thật rối bời! Những nhân vật trong câu chuyện là những con người đáng thương, cô đơn lạc lối, chán chường cuộc sống nhưng phía trước họ dường như là vô định, không xác định được hướng đi và không biết rằng cuộc đời mình sẽ trôi đi đâu, lạc về đâu. Ấy thế ta mới thấy những người trẻ còn ước mơ, còn phương hướng dường như may mắn, ấm áp hơn những số phận chênh vênh kia biết nhường nào!

Tôi khá ngạc nhiên và thích thú khi đọc Giấc mộng lang thang trên cánh đồng cỏ úa của Hiền Trang, tập truyện ngắn đã được trao giải ba trong Cuộc thi Văn học tuổi 20 lần VI. Tác giả Hiền Trang có một trí tưởng tượng tốt, tư duy logic và lập luận sắc bén, cốt truyện chặt chẽ, đưa ra nhiều ánh xạ, lật xới, trăn trở, phản biện lại những gì đã trở thành cố hữu, chiêm nghiệm suy ngẫm triết lý về nhân sinh cũng như hàng loạt vấn đề trong cõi ảo thực với nghệ thuật mô tả và dụng ngôn khá độc đáo. Giấc mộng lang thang trên cánh đồng cỏ úa gồm 10 truyện ngắn độc lập, nhưng liên kết với nhau bởi seri vấn đề lớn của triết học: Ý nghĩa của cuộc đời, con người và tồn tại, thời gian, chân lý và cái chết. Một câu hỏi lớn là chúng ta đang sống một cuộc đời có ý nghĩa hay không, có yêu thích thú vị, tận hưởng cuộc sống hay chỉ là những tệp lặp đi lặp lại vô nghĩa? Nhân vật “gã” trong Cô gái trên sân thượng chỉ còn biết bọc giấc mơ lại cất vào hòm khóa kín ném xuống biển và ngồi trên vách đá khóc đến tối. Trong Tấu khúc tháng sáu, nhân vật chiêm nghiệm sự vô cảm “Tại sao chúng ta cứ ngày ngày ôm lấy máy tính không rời nửa bước?”, nhận ra số mệnh những “con người hối hả của thời đại ngày nay dẫu cho vội vàng như thế chắc gì đã sống đến 100 năm”. Cuộc đời người vô cùng hư ảo, có có, không không. Trăm năm trước chưa có ta trăm năm sau ta có cũng như không. Nỗi cô đơn xuất hiện liên tiếp trong các truyện và rất nhiều chân lý được tác giả nêu lên trong các câu thoại của Sự thật về chiếc tai bị cắt của Van Gogh, Những người thích trườn, Cửa tiệm mua trái tim hay Ký ức & giấc mơ. Thời gian xuyên không suốt dọc dài một thế kỷ được Hiền Trang nhào lộn điêu luyện, tùy theo ý tưởng, trí tưởng tượng và chủ đề. Tác giả luận về thời gian tuy lạ nhưng chính xác và có tính thuyết phục cao: “Thời gian là thứ duy nhất không bao giờ trễ hẹn; Thời gian nhiều khi quá ngắn so giữa cuộc đời và một bản nhạc; Thời gian vẫn cứ trôi xuôi mà không trôi ngược. Nhưng thời gian cũng ý tứ lặn vào nếp gấp của cuộc hiện sinh, lặn vào khe của những phím đàn đen trắng, lặn vào những thớ bánh Crepe bùi bùi, lặn xuống dưới những chiếc bèo lục bình dật dờ trên sóng nước...”. Tác giả chia sẻ mối đe dọa về sự cạn kiệt cảm xúc giết chết tâm hồn con người thời hiện đại trong các câu chuyện của Giấc mộng đêm hè, Chuyến xe tới địa phủ. Cô cũng cho rằng con người ta luôn có xu hướng đổ lỗi cho hoàn cảnh, mặc dù nguyên do đích thực nằm ở tự thân, bởi “nếu thực sự là do áp lực cuộc sống, chắc loài người đã tuyệt chủng”. Gạt bỏ cái cũ, tác giả đưa ra những quan niệm, những tư tưởng, tinh thần mới như thơ không nói ẩn dụ, tác phẩm nghệ thuật như một quá trình. Hiền Trang cũng bày tỏ nhận thức rằng với các độc giả khác nhau tác phẩm sẽ có những ánh xạ khác nhau và khi thưởng thức văn chương người ta không cần hiểu, chỉ cần cảm. Để nhấn mạnh ý tưởng, chủ đề, thủ pháp lặp được Hiền Trang sử dụng nhiều lần. Ví như khi tả khoảnh khắc hạnh phúc: “Anh thả mình lềnh bềnh, cuộc đời anh chỉ vui nhất là những khi được thả mình lềnh bềnh trên nước mà thôi. Phủ tạng anh cũng lềnh bềnh, những âu lo cũng lềnh bềnh...”. Hiền Trang có lối miêu tả lạ hóa và hiện đại, nghĩa là lấy yếu tố thiên tạo so sánh với yếu tố nhân tạo như “giọng khê như kèn đồng rỉ sét trăm năm không được thổi; Mặt quắt như miếng giấy bị vò nát; ánh sáng loãng toẹt như một tô nước dùng trong suốt; Âm thanh như một vị khách lạ gõ cửa đêm đen...”. Có lẽ tồn tại lớn nhất của tập truyện rơi vào truyện Ai đã giết cô gái trong rạp chiếu bóng do bị bao phủ bởi cái bóng của truyện ngắn Trong rừng trúc (Ryunosuke Akutagawa). Bên cạnh đó là không khí ảm đạm của mảng truyện tình. Tác phẩm gần như không có chút hài hước nào. Vì chìm sâu vào thế giới ảo, nội tâm nên tính xã hội, dân tộc, chất liệu cuộc sống còn thưa thớt nên nhiều chi tiết thiếu sức thuyết phục. Tuy nhiên, nói gì thì nói, đối diện với biển truyện ngoài hiện thực thế giới vốn đã phát triển cực thịnh thì theo tôi Hiền Trang là một cây bút đầy triển vọng, mà nếu tiếp tục đào sâu mạch thế giới ảo này ắt sẽ làm nên chuyện. Sinh năm 1987, Nguyễn Hiền Trang là cây bút trẻ quen thuộc trên một số báo, tạp chí. Sớm hít thở bầu không khí văn chương nghệ thuật từ ông nội là nhà văn Kim Lân, ông ngoại là nhà văn Hoàng Công Khanh, bố mẹ và các bác là họa sĩ, Hiền Trang theo học chuyên văn từ nhỏ. Cho đến nay có đã có 3 đầu sách in riêng, gồm Giấc mộng lang thang trên đồng cỏ úa, Tuổi trẻ lạc lối và những cuốn sách của tôi, Bức tranh cô gái khỏa thân và cây vĩ cầm đỏ.