Review cuốn sách [Bookademy] Review Sách “Édith Piaf - Còn Sống Là Còn Yêu”: Cuốn Sách Về Một Người Yêu 'Tình Yêu'

Khi bạn hát một bản tình ca là bạn đang muốn hát về cuộc tình của mình. Hãy hát đi đừng e ngại. Dù hạnh phúc hay dở dang thì cuộc tình ấy cũng là một phần máu thịt của bạn rồi.

Mỗi lần đọc lời tâm niệm ấy của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, tôi đều nhớ tới Édith Piaf, một huyền thoại của làng âm nhạc Pháp cũng như của nhân loại. Có một sự trùng hợp kì lạ giữa cuộc đời và những tác phẩm hiếm có của nàng. Cuộc đời của Piaf đầy bi kịch, thăng trầm nhưng chưa bao giờ ta thấy ở nàng thiếu đi sự nồng nhiệt và lòng dũng cảm dành cho tình yêu.

Những điều chưa từng được tiết lộ, những chuỗi tư liệu đáng tin nhất từ trước tới giờ về cuộc đời giọng ca đã làm thổn thức trái tim hàng triệu người sẽ được Jean-Dominique Brierre trình bày trong “Édith Piaf – Còn sống là còn yêu”.

“Édith Piaf – Còn sống là còn yêu”, giai điệu của thời gian...

Tôi gọi cuốn tiểu sử này là “giai điệu của thời gian”. Trước hết, bởi lẽ, nó là cuốn sách ghi lại cuộc đời của nữ danh ca huyền thoại của nước Pháp hoa lệ. Cuộc đời của Piaf được ghi lại tỉ mỉ và chính xác từ khi nàng sinh ra cho tới khi rời bỏ thế gian.

Song hơn cả, tôi gọi như vậy bởi cách biên soạn của Jean-Dominique Brierre. Người ta biết đến Jean-Dominique Brierre với nhiều vai trò, nhà báo, nhà nghiên cứu âm nhạc nổi tiếng hay tác giả của những tác phẩm trứ danh trong đó có “Édith Piaf – Còn sống là còn yêu”. Ông không kể về cuộc đời của Piaf bằng những sự kiện lịch sử, bằng những mốc thời gian vô hồn hay những con số khô khan, ông kể câu chuyện về cuộc đời nàng bằng âm nhạc, bằng những lời ca đã thấm vào máu thịt nàng. Đó là lí vì sao cuốn sách chúng ta đang cầm trên tay, một cuốn tiểu sử nhưng ở nó ta nghe được những thanh âm của quá khứ, nghe được âm vang vinh quang cũng như tiếng trầm buồn cho số phận nghiệt ngã của nàng.

Xen vào, mà có lẽ là quyện vào từng câu chữ, từng mốc thời gian là lời các ca khúc mà Piaf đã hát, đã sáng tác. Người ta thấy ở đó sự trùng hợp giữa cuộc đời nàng với những ca khúc mà nàng say sưa thể hiện. Dường như, Édith Piaf sống trong âm nhạc và sống bằng âm nhạc. Nàng tôn thờ cái gọi là Tình yêu, nàng hiến thân cho nghệ thuật, và ta thấy nàng sống trong những bản tình ca và chỉ trong những bản tình ca.

Với cách biên soạn đặc biệt như vậy, “Édith Piaf – Còn sống là còn yêu” sẽ kể cho chúng ta nghe câu chuyện về cuộc đời, sự nghiệp của Piaf bằng những nốt trầm buồn, bằng những nốt cao déo dắt, bằng cả những khoảng lặng...

“Édith Piaf – Còn sống là còn yêu”, lần theo dấu vết của “người đàn bà trẻ con Piaf”...

Cuốn sách gồm 17 chương và 2 phần phụ lục. Mỗi chương ứng với một giai đoạn trong cuộc đời của nàng. Mỗi chương là một mảnh ghép dệt nên bức tranh thơ mộng mà cũng không thiếu những bi kịch. Song chính những sắc màu tương phản trong cuộc đời ấy lại khiến hậu thế chưa bao giờ thôi tò mò về người phụ nữ huyền thoại của nước Pháp, chưa bao giờ ngừng sự ngưỡng vọng đầy mê hoặc với nàng.

Những bí ẩn về một cuộc chào đời.

Mở đầu tác phẩm, Jean-Dominique Brierre sẽ dẫn dắt chúng ta bước những bước đầu tiên vào hành trình tìm kiếm dấu vết của Piaf, tìm hiểu về nữ ca sĩ tài năng Édith Piaf.

Édith Piaf được sinh ra trên vỉa hè của thành phố lãng mạn bậc nhất châu Âu. Tuy nhiên tác giả đã thu thập và phân tích nhiều nguồn thông tin khác nhau. Ông cho rằng “rất có thể sự chào đời của Piaf cũng như nhiều sự kiện khác trong cuộc đời nữ ca sĩ không hề diễn ra trong điều kiện khốn khổ như thế, có thể chúng đã được “kịch tính hóa” để thỏa mãn nhu cầu “huyền thoại hóa” của đám đông”.

Ngay từ phần đầu tiên, ta đã cảm nhận được những khó khăn về cả vật chất và tinh thần trong tuổi thơ của Paif.

Ca sĩ đường phố (1930 – 1934)

On s’accoutume à ne plus voir

La poussière grise du trottoir

Où l’on se vautre

Chaque soir sur l’pavé parigot

On cherche son pain dans le ruisseau

Họ tập quen dần với công việc không còn thấy nữa

Lớp bụi xám trên vỉa hè

Nơi họ nằm vạ vật

Hàng đêm trên nền lát đường của Paris

Họ tìm bánh mì trong rãnh nước lề đường

Có thể nói đó là những lời ca dự báo về cuộc đời Piaf. Cô cố gắng trau dồi vốn bài hát của mình và kiếm sống bằng nghề hát rong. Chính những tháng ngày rong ruổi ở các vỉa hè Bellaville đã khiến cô tập hát làm sao để mọi người có thể nghe thấy cô hát từ xa. Ca sĩ Serge Hureau, một chuyên gia lớn về Piaf giải thích: “Cô ấy có một giọng hát đầy nội lực. Cô ấy có chất “giọng vang ngực”, và cùng lúc lại hát “bằng mũi”, tức là hát bằng các khoảng vang.”

Tuy nhiên, dù say mê ca hát song công việc hát rong cũng không hề dễ dàng với Piaf:

Cũng giống như các cô gái làng chơi, nghệ sĩ lang thang là những người làm việc trên đường phố. Điểm khác nhau là sau khi hoàn thành tiết mục, hpj mới được trả tiền một lần duy nhất, đồng nghĩa với nguy cơ có hôm chẳng kiếm được đồng nào. Thêm nữa, vì những lí do của lòng tự tôn, sau khi kết thúc một tiết mục tung hứng hay một bài hát, không phải lúc nào cũng dễ dàng cho các nghệ sĩ để có thể “ngả mũ” xin thù lao.

Édith Piaf cũng nhận ra mình cần nhanh chóng tìm phụ tá. Cô gặp Simone, một nghệ sĩ nhào lộn, bạn của cha cô và nhanh chóng nảy ra ý định hợp tác với Simone. Simone khi đó 13 tuổi, kém Piaf 2 tuổi. Và trong suốt hơn 30 năm sau đó, bất chấp vô số lần bất hòa, Simone vẫn luôn là người bạn thân thiết, người đồng hành cùng Édith Piaf.

Trong chương 2, chúng ta dường như bị cuốn vào dòng sự kiện về cuộc đời của nữ danh ca, một cuộc đời khởi đầu chẳng mấy suôn sẻ.

Tại giai đoạn này, Édith Piaf bước sang tuổi mười sáu và nàng biết đến những rung động yêu đương đầu tiên.

Tại một quán cafe ở Romainville, ở thành phố nhỏ ở vùng ngoại ô phía đông bắc, cô đã quen với Louis Dupont, hay còn gọi là P’tit Louis, lớn hơn cô hai tuổi làm nghề giao hàng. “Em thích anh, anh thích em, chẳng cần gì hơn nữa” – như lời bài hát của Brassens. Hai người phải lòng nhau và nhanh chóng đi đến quyết định sẽ đi đến sống chung.

Với mối tình đầu, Édith Piaf mười tám tuổi có một đứa con, và đó cũng là trải nghiệm làm mẹ duy nhất của cô.

Quán Le Gerny’s (1935 – 1936)

Trong chương này chúng ta sẽ được khám phá cuộc gặp gỡ thơ mộng giữa Édith Gassion và người mà chỉ trong vòng vài tuần đã khiến cô nổi tiếng trong giới nghệ thuật ở Paris. Ở buổi biểu diễn đầu tiên, Piaf đã được nghe những lời tán tụng kì diệu:

Và rồi giọng hát đó, giọng hát lạnh buốt đó, giọng hát có màu của lũ hàu mở vỏ nằm trong gió ướt trước quán rượu là không thể định nghĩa. Khàn và vang, vừa tầm thường vừa độc nhất... Chất giọng ướt át, ngàn ngạt, vẫn còn trẻ con mà đã mang màu tuyệt vọng sẽ hạ gục bạn, không thể lay chuyển được, và đúng lúc bạn không nghĩ đến nó nữa, nó sẽ khiến bạn đinh ninh như thể không một giọng hát nào khác có thể xứng làm đối thủ của nó.

Mon Légionnaire (Người lính lê dương của tôi) 1937 – 1939

Anh mảnh khảnh, anh rất đẹp

Anh thơm mùi cát nóng

Chàng lính lê dương của tôi

Có vầng mặt trời trên trán anh

Khiến mái tóc vàng

Rực lên ánh sáng

Hạnh phúc đã mất, hạnh phúc trốn chạy

Đây là bài hát đầu tiên công chúng ghi nhận là “bài của Piaf” do nhạc sĩ Asso viết. Trong vòng 2 năm rưỡi, Asso mang nhiều vai trò bên cạnh Piaf: người bạn, người tình, người nhạc sĩ viết lời, quản lí và nhà quản lí nghệ thuật. Raymond Asso bắt người tình trau dồi và gò cô vào một kỉ luật làm việc mà sau này cô không bao giờ từ bỏ.

Le Bel Indifférent (Kẻ thờ ơ quyến rũ) 1940 – 1941

Đây là giai đoạn Piaf bắt đầu với vai trò một diễn viên kịch trên sân khấu. Piaf biểu diễn ở nhiều nơi. Không hề chán nản, giới phê bình ngày càng bị chinh phục bởi khả năng sân khấu của Piaf. Biểu diễn rất nhiều, tuy nhiên gần một năm Piaf không ra đĩa. Cuối cùng, tới cuối tháng năm, cô đã quay lại phòng thu để ghi âm bài hát mới. Tại thời điểm này, cô phải tự viết lời hát.

Ở Berlin 1942 – 1943

Ở thời điểm này, Piaf đã phát triển thêm mối quan hệ với nhà báo Paul Meurisse, một người đã có gia đình. Họ đã duy trì mối quan hệ một cách kín đáo. Điều này dường như lại vô tình trùng hợp với lời bài hát mà trước đây Édith Piaf từng viết. Tuy nhiên, khi đó cô đã không đề cập tới chủ đề này với một thái độ thông cảm mà lại chỉ ra rằng cuối cùng người phụ nữ thứ ba sẽ luôn là kẻ thua cuộc.

Vào thời kì nghề viết lời, soạn nhạc và biểu diễn vẫn còn rất đặc biệt, hiếm có ca sĩ nào tự viết bài cho mình. Nhất là nữ ca sĩ. Vậy nên Piaf như một người tiên phong, dù trong tâm trí cô biết mình chỉ làm một cách tự nhiên.

Montand 1944 – 1945

Piaf bắt đầu một mối quan hệ mới với Montand. Édith Piaf bị chàng trai cao lớn đầy nhiệt huyết này quyến rũ, cô đã phải lòng anh. Từ đó, cô chăm sóc, khuyên nhủ, rèn luyện, đưa anh đi khắp nơi cùng mình và tạo điều kiện cho anh xuất hiện tại các buổi biểu diễn của mình. Song mối quan hệ giữa cô và Montand cũng nhanh chóng đổ vỡ.

Người ta chỉ có thể lí giải sự đổ vỡ này, cũng như những điều sẽ xảy ra suốt hai thập kỉ sau:

Việc này đã thể hiện cách cư xử của Piaf trong chuyện yêu đương. Để làm nghệ thuật, cô cần tình yêu như một thứ nhiên liệu và một nguồn sức mạnh. Theo ý kiến của tất cả mọi người, cô chỉ hát thật sự tốt khi đang yêu. Điều làm cô rung động không phải tình yêu theo một nghĩa sự kiện cụ thể mà là ý nghĩa cuộc sống cô xây dựng từ tình yêu đó. Piaf là một người yêu tình yêu.

Chinh phục nước Mỹ 1946 – 1947

Như vẫn thấy ở Piaf mỗi lần đổ vỡ với một người đàn ông lại là một sự khởi đầu của một thời kì mới. Cả về tình cảm lẫn sự nghiệp.

Tại giai đoạn này cô đã ghi âm bài hát huyền thoại, một trong những thành công lớn nhất thế giới của cô: La Vie en rose.

Des yeux qui font baisser les miens

Un rire qui se perd sur sa bouche

Voilà le portrait sans retouche

De l’homme auquel j’appartiens

Ánh nhìn làm tôi bối rối

Tiếng cười tan trên môi

Đó là chân dung không hề tô vẽ

Của người đàn ông mà tôi thuộc về

Tối 30 tháng Mười, Édith biểu diễn đêm đàu tiên tại nước Mỹ như đã định tại Play House Thearter – một nhà hát Broadway. Mọi việc khởi đầu rất suôn sẻ. Tuy nhiên cô cũng gặp khó khăn nhất định, và đây cũng là “lần đầu tiên cô cảm thấy nghi ngờ bản thân”.

Édith và Marcel 1948 – 1949

Tại New York, Édith gặp Marcel Cerdan. Édith ngay lập tức bị thu hút bởi người đàn ông có tính cách đơn giản mà đầy nam tính. Về phần mình, Cerdan không thể cưỡng nổi sức hấp dẫn của Édith, sựu dịu dàng cuồng nhiệt của cô, nỗi khao khát tình yêu tuyệt đối.

Édith sáng tác một bài hát nói về tình yêu của cô dành cho người duy nhất: Marcel Cerdan – L’Hymne à l’amour. Nhưng lạ lùng thay, bài hát tôn vinh tình yêu như là tình cảm cao cả hơn hết thảy lại không gợi về niềm hạnh phúc. Ngay khi nó mở đầu, ta có thể cảm giác một tai họa sẽ xảy đến:

Le ciel bleu sur nous peut s’effondrer

Et la terre peut bien s’ecrouler

Trời xanh trên đầu chúng ta có thể đổ sập

Và mặt đất có thể tan hoang

Piaf và Cerdan rất gắn bó với nhau, bởi ngoài khía cạnh tình yêu đơn thuần, chuyện tình này đã khiến họ trở nên sâu sắc hơn.

Song bi kịch lại ập tới với nữ danh ca, Cerdan mất trong một tai nạn máy bay.

Một người Mỹ ở Paris 1950

Piaf chưa thể quên được Cerdan. Nhưng rồi dần dần nỗi đau cũng vơi bớt. Tháng Sau năm 1950, coc gặp một người đàn ông Mỹ - Eddie Constantine. Ông ta lợi dụng Piaf, nhưng liệu Piaf có ngây thơ để bị lợi dụng. Mối quan hệ của họ phức tạp hơn nhiều. Trong tự truyện của mình, khi nói về Piaf, Eddie Constantine đã viết rằng:

Những người đàn ông đã khiến cô ấy đau khổ khi còn trẻ. Tôi nghĩ cô ấy trả thù bằng cách quyến rũ càng nhiều đàn ông càng tốt, thường là những người đẹp nhất và nổi bật nhất... Với cô ấy, đó là sự bù đắp cho những gì đã đã phải chịu đựng. Nhưng cô ấy không hoàn toàn thích như vậy. Tôi tin cô ấy là người phụ nữ bất hạnh. Khi cô ấy quyến rũ một người điển trai thì cô ấy hạnh phúc. Trong vòng mười lăm ngày.

Nửa sau của cuốn tiểu sử này tiếp tục với phần đời đầy thăng trầm của Édith Piaf, với tình yêu, với sự đổ vỡ, với danh vọng và cả những bi kịch. Nhưng ở cô ta vẫn nhận thấy một điều, đó là niềm tin mãnh liệt vào tình yêu.

Trong một cuộc phỏng vấn, khi được hỏi rằng:

Cô từng mong đợi gì ở tình yêu?
Nhưng những gì người đàn ông cho tôi... Sự kì diệu, nỗi buồn, sự bi phẫn, sựu phi thường....
Và cả sự thất vọng...
Tôi chưa bao giờ thất vọng.

Sau cùng tất cả, với mọi nỗi đau và niềm hạnh phúc, Piaf vẫn luôn khẳng định, cô chưa từng thất vọng vì tình yêu. Cô luôn yêu tình yêu, dù nó có lúc bi kịch đến tột cùng. Với Piaf, cô không thất vọng khi yêu.

Phần cuối của cuốn sách liệt kê các ca khúc cũng như các tác phẩm kịch và phim mà Édith Piaf đã từng tham gia trong toàn bộ sự nghiệp của mình. Phần này sẽ cho ta cái nhìn đầy đủ và toàn diện về sự nghiệp của danh ca nước Pháp.

Lời kết:

Không một ai bắt chước được Édith. Có lẽ nhiều người sẽ học hỏi cô, nhưng không một ai đủ liều lĩnh để bắt chước cô.

- Michel Simon -

Đã hơn năm mươi năm từ khi người phụ nữ huyền thoại này rời bỏ thế giới, Édith Piaf đã để lại cho chúng ta không chỉ là những giai điệu tuyệt đẹp mà còn cả những bài học về lẽ sống và tình yêu. Ở Piaf ta nhận thấy một nghị lực phi thường, một niềm say mê với tình yêu, lòng nhiệt thành với âm nhạc. Piaf đã sống, đã yêu và đã sống vì yêu, yêu mà sống.

“Édith Piaf – Còn sống là còn yêu” có thể không phải là cuốn sách mà bất cứ ai cũng phải có, bất cứ ai cũng phải đọc. Nhưng câu chuyện về nữ ca sĩ trứ danh trong “Édith Piaf – Còn sống là còn yêu” là cảm hứng sống, cảm hứng yêu cho tất thảy chúng ta, những kẻ được gọi là Con Người.

Tác giả: Thu Thảo - Bookademy

------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về các cuốn sách hay tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn/

Trở thành CTV viết reviews sách để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị cùng Bookademy, gửi CV (tiếng Anh hoặc Việt) về: [email protected]