Sơn Đoòng được tìm ra như thế nào?

Người tìm ra hang Sơn Đoòng là anh Hồ Khanh vào năm 1990. Như thường lệ anh vào rừng tìm củi, một cơn bão ập đến, anh đi tìm chỗ trú, tình cơ anh phát hiện ra một hốc đá. Nhưng điều kì lạ là gió thổi ngược từ dưới lòng đất đi lên. Sau khi bão tan, anh về làng và kể câu chuyên này cho mọi người nghe nhưng không ai tin anh hết vì anh không tìm thấy con đường dẫn đến hốc đá đó nữa. Và mọi người nói anh là kẻ nói dối. Đến năm 1992, tiến sĩ Howard Limbert là người đầu tiên tin anh. Tiến sĩ là một nhà khoa học người Anh và ông có một niềm đam mê đặc biệt với hang động. Cách mà ông đi khám phá các hạng động trên thế giới là ông vẽ bản đồ những mạch sông ngầm và ông phát hiện ra một nhánh sông ngầm đến biên giới Việt – Lào thì nó biến mất, mãi đến biển Đông nó mới xuất hiện trở lại. Howard Limbert đã đưa một đoàn thám hiểm của Hiệp hội hang động Hoàng gia Anh đi tìm hiểu điều bí nẩ này. Từ Hà Nội vào Quảng Bình gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp – người con của đất Quảng Bình. Trước khi Bác mất, Bác để lại một lá thư tay cho Howard Limbert và dặn rằng: “Nếu anh thực sự tìm được cái nơi anh đến đây để tìm, thì hứa với tôi một chuyện mà thôi. Đó là anh sẽ bảo vệ nó cho con và cháu chúng tôi.” Sau đó Howard được gặp Hồ Khanh và 2 người quay lại cánh rừng Phong Nha – Kẻ Bàng để tìm kiếm những hốc đá thổi ngược ra đó. Nhưng 18 năm trôi qua họ vẫn không tìm được, 18 năm họ đi ra đi vào, họ tìm được hơn 300 hang động giúp cho Phong Nha – Kẻ Bàng trở thành di sản thiên nhiên thế giới vào năm 2003. Đến năm 2009, họ mới tìm thấy được cửa hang Sơn Đoòng. Cùng với những trang thiết bị của Hiệp hội Hang động Hoàng Gia Anh, họ trở thành 2 người đầu tiên du hành vào lòng Trái Đất thông qua hang Sơn Đoòng.

Những điều thú vị về hang Sơn Đoòng

  • Thể tích 38.5 triệu m3, Sơn Đoòng lớn gần gấp đôi hang động đang xếp thứ nhì trên thế giới.

Hang có khí hậu riêng ở trong hang, 2 dòng sông, 1 con thác, 2 cánh rừng và rất nhiều đồi núi nằm chập chùng bên trong hang.

  • 5 triệu năm Sơn Đoòng không hề có bước chân người vì vậy mà hệ sinh thái từ 5 triệu năm trước được bảo tồn gần như nguyên vẹn trong cái không gian khép kín của hang.
  • Hệ sinh thái mù của Sơn Đoòng rất nhạy cảm với ánh sáng. Chỉ 1 ánh đèn flash cũng đủ hủy diệt chúng.
  • Đang sở hữu một thế giới hóa thạch có niên đại 300 triệu năm tuổi, có giá trị khảo cổ vô cùng lớn.
  • Sau hàng triệu năm, ngọc động của SĐ lớn bằng quả bóng chày, trong khi ở các hang khác chỉ bằng viên bi.
  • Việt Nam được lọt vào top 52 điểm đến hấp dẫn nhất thế giới (New York Times).

Cách duy nhất tham quan hang SĐ là đi bộ dài ngày  - trekking , mất khoảng 4 – 5 ngày để khám phá vẻ đẹp của hang. Với chi phí vào hang khá đắt, cần nhiều thời gian và sức khỏe nên lượng khách đến tham quan không nhiều. Vì vậy mà tính nguyên sơ của hang động vẫn được giữ nguyên.

Đã có một công ty cáp treo của Quảng Bình đề nghị xây cáp treo cho hang động, họ hứa sẽ tăng con số 500 người/năm lên con số 1000 người/giờ. Với những ai yêu Sơn Đoòng, cũng như có tầm nhìn sẽ thấy rằng đây quả thực là một con số tăng quá nhanh và quá nguy hiểm cho một cái hệ sinh thái đầy nhạy cảm và tách biệt.

Vợ chồng tiến sĩ Howard Limbert đã bỏ đất nước, bỏ gia đình của họ để đến Việt Nam, đến Sơn Đoòng chỉ để kiểm kê từng viên ngọc, từng hòn thạch nhũ trong hang. Vì đối với cô, thạch nhũ là sinh thể, nó lớn theo thời gian. Hãy thử tưởng tượng rằng, nếu chúng ta cho phép du lịch đại trà vào hang Sơn Đoòng thì chắc chắn rằng công việc của cô không còn là kiểm kê đất đá mà sẽ là dọn rác trong hang. Những vách đá sừng sững ấy sẽ chi chít dấu tích của những người đi qua, những hốc đá sẽ chứa đầu đầu ọc thuốc lá, rác và những con suối sẽ đúc ngầu dòng nước rửa chân. Nếu bạn thực sự yêu Sơn Đoòng, nếu bạn có đủ sức khỏe và điều kiện thì hãy đến với Sơn Đoòng, còn không xin hãy nằm ở nhà và khám phá Sơn Đoòng qua những thước phim hay qua những trang sách

Nguyễn Vân Anh – tác giả của quyển sách “Đá nhọn vực sâu”, là một trong số ít người Việt may mắn được khám phá hang Sơn Đoòng theo chương trình chuyên nghiệp và giới hạn để đảm bảo giữ gìn sự hoang sơ của nó. Quyển sách “Đá nhọn vực sâu” ra đời khi cô kết thức chuyến hành trình đầu thú vị của mình.

Vốn như những người cùng thời, cô cũng sống trong chiến tranh, cùng bom đạn, đời sống vật chất nghèo nàn, nhưng cô lại được may mắn là không phải trải nghiệm chúng. Ba mẹ không phải cán bộ to của nhà nước, ông bà là giáo viên cấp một và cấp hai, nên cả gia đình thường xuyên ăn độn các loại từ bánh mì, ngô, bột mì, và nhiều khi là cả rau má. Nhưng cô chẳng lúc nào cảm thấy như vậy là thiếu thốn. Mỗi ngày tuổi thơ của cô là một ngày cho dù thực ra là rất thiếu thốn. Khi ai đã từng tiếp xúc với cô Vân Anh, sẽ thấy được sự lãng mạn nhưng vô cùng thực tế trong cô. Đó là nhờ mẹ cô, vừa là giáo viên vừa là phụ trách thư viện nên bà thường đem quả địa cầu về nhà dạy con, bà chỉ từng vùng đất với những đặc điểm văn hóa, địa lý mà bà biết cho cô.

THÁM HIỂM SƠN ĐOÒNG

Dù hang Sơn Đoòng không có trong câu chuyện thời thơ ấu, nhưng nó lại xuất hiện trong suốt một đoạn dài của cuộc đời cô, vực sâu đá nhọn hãi hùng.

Trong cuộc đời mình những lần đối mặt với đau khổ, dối lừa phản bội, đe dọa, có thể chúng ta đã không có ai ở đó để nói lời động viên, hướng dẫn và hỗ trợ thế này. Không có ai nắm tay kéo chúng ta qua chỗ bùn lầy lội giữa lưng chừng vực đá thế này.   

Dưới chân là vách đá, là vực sâu nên nếu có một bàn tay giúp đỡ, khích lệ chúng ta kết hợp với sức mạnh nội tại bên trong thì sức mạnh ấy sẽ nhân lên rất nhiều. Nhưng đôi lúc không phải luôn có một bàn tay sẵn sàng giúp đỡ bạn nên hãy luôn bật bản năng sinh tồn của chính mình nếu bạn không muốn chết. “Tình thương thì càng không phải là thứ để ban phát và chờ đợi nếu nó không xuất phát từ trái tim”. Nhưng nếu bạn tự mình đơn độc vượt qua nó thì chắc chắn bạn sẽ trưởng thành hơn rất nhiều

Rope free, tôi đã đi qua, tôi đã chiến thắng và tôi muốn truyền cảm hứng cho những người có khát khao khám phá và sẵn sàng vượt qua hiểm nguy, tôi muốn khích lệ người tiếp theo.

CẤT BƯỚC QUA RỪNG THẲM

Để vào hang, bạn buộc phải tự mình đi bộ hàng chục ki lô mét với địa hình hiểm trở, vai thì mang ba lô đựng đồ cá nhân, thân mình thì lúc nào cũng ướt sung vì thường xuyên phải băng đèo lội suối cộng với mồ hôi thì tuôn ra như mưa rào… Những thử thách ấy, đối với người bình thường, khỏe mạnh thì quả thực đã là một vấn đề, còn đối với tác giả, tôi nghĩ rằng đó thực sự là điều không tưởng. “Nhiều khi chúng ta đã đi qua một chặng dài và cực nhọc trong cuộc đời mình mà không nhận ra nó cực nhọc. Bởi chúng ta đặt cà trái tim mình chăm chú an lạc từng bước chân, tìm niềm vui trong từng khó khăn gian khổ.”

NƯỚC

Thật khó để diễn tả sự thích thú khi được tận mặt nhìn thấy làn nước trong xanh với những đàn cá bé đang bơi lượn tung tăn, những chú tôm, cua đang ẩn mình dưới hốc đá. Nó khiến bạn như hóa thành một đứa trẻ phải phá lên cười và phấn khởi khi khám phá ra những điều mới lạ.

BỨC TƯỜNG SỢ HÃI

Howard đã đặt tên cho bức tường thạch nhũ cao 95m ở gần cuối chặng , nơi có cửa ra của Sơn Đoòng là Vietnam Great Wall. Để có thể vượt qua nó, ta cần chuẩn bị rất nhiều thứ, dòng dọc, móc bám… Những cảm xúc sợ hãi, lo lắng , căng thẳng và hơn hết là khao khát chinh phục cùng với niềm tự hào khi vượt qua được chính bản thân. Đó chính là những trải nghiệm tuyệt vời mà không phải ai cũng có thể một lần trải nghiệm.

MẸ THIÊN NHIÊN VIỆT NAM VĨ ĐẠI

Chúng ta phải cảm thấy hạnh phúc khi Mẹ Thiên Nhiên đã ân điển ban tặng cho Việt Nam hệ thống sinh thái đa dạng, những hang động hùng vĩ, những khối đá, thạch nhũ đã ở đó hàng thế kỉ. Đó chính là món quà, là phần thưởng dành cho chúng ta. Hơn hết, vượt qua mọi khó khăn, thử thách khi chinh phục hang Sơn Đoòng, mỗi “nhà du hành” đều được ban tặng những phần thưởng vô giá cho lòng kiên định, việc tôi luyện ý chí và khích lệ tình yêu giản dị, sơ khai với thiên nhiên của họ.

DUYÊN NỢ VỚI XÊ DỊCH

Tôi đã xê dịch đời mình từ ngôi nhà cổ tích ra phố phường bụi bặm và đến vực sâu đá nhọn, rồi cuối cùng may mắn có được chốn vườn xanh hoa lá cỏ cây. .. Nơi nào và dù thế nàotôi cũng sẽ nhậu bữa tiệc cuộc đời và không còn ân hận về những gì đã xảy ra. Mọi việc ông Trời sắp đặt đều có lí cả.

“Đá nhọn vực sâu” không chỉ là những cung đường mạo hiểm mà nó còn là một bữa tiệc thời thơ ấu vớ đủ màu sắc, với hương vị của sắn, của cơm độn ngô, đặc biệt là người mẹ của tác giả, luôn đặt ra cho đứa con bé bỏng mình vô vàn vàn thách thức để lôi chị ra khỏi cái “nôi nhung lụa”. Quyển sách ảnh không màu mè trong ngôn từ mà nó như một lời thủ thỉ, chia sẻ kinh nghiệm của người đi trước. Sự kết hợp giữa những dòng văn và hình ảnh sẽ giúp độc giả vừa “no” cả về ngôn từ vừa được mãn nhãn với vẻ đẹp của hang Sơn Đoòng.

 

Tác giả: Anh Thi - Bookademy

-------

Trở thành CTV viết reviews sách để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị cùng Bookademy, gửi CV (tiếng Anh hoặc Việt) về: [email protected]

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về các cuốn sách hay tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn

 

Xem thêm

Dễ thấy “Đá nhọn vực sâu” không phải là một cẩm nang giúp những phượt thủ chinh phục Sơn Đoòng - được coi là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới nằm trong quần thể hang động Phong Nha - Kẻ Bàng. Mà trong đó, chất chứa những mảnh ghép về ký ức, về tuổi thơ, về cách giáo dục con của người mẹ, về người bạn đời, về thiên nhiên, về cuộc sống, về bệnh tật... được xâu chuỗi hết sức tự nhiên trong những cung bậc cảm xúc đối lập, rồi thông qua những trải nghiệm quý trong chuyến khám phá Sơn Đoòng, tác giả đúc kết được nhiều giá trị cho bản thân. Tác giả Nguyễn Vân Anh chia sẻ: “Để hiểu mình, hiểu người, hãy quăng thân vào một cuộc đi nhiều gian khó. Chia sẻ hay ích kỷ, yêu thương hay chán ghét, mềm yếu hay can đảm, muốn giấu cũng khó”. Xuyên suốt “Đá nhọn vực sâu” có lẽ là những cảm xúc sợ hãi, lo lắng, căng thẳng và niềm khao khát chinh phục, những ước vọng cùng sự tự hào, hạnh phúc khi con người ta vượt qua được vực sâu đá nhọn của riêng mình. Sự thú vị trong “Đá nhọn vực sâu” có lẽ là ở cách tác giả bộc lộ cá tính của mình qua mỗi câu chữ, qua một giọng văn đậm chất hiện đại với những miêu tả lãng mạn êm ả, lẫn những dữ dội, mạnh mẽ.

“Đá nhọn vực sâu” là một sự lựa chọn đến với tôi hết sức tình cờ, đến mức mà bản thân tôi cũng phải ngạc nhiên khi không hiểu sao cuốn sách này lại lọt vào tầm ngắm đang lơ đễnh của tôi lúc ấy. Phải nói một điều, tôi không còn xa lạ với cuốn sách này khi mà mấy hôm rồi, trên newfeed của tôi không ngừng có những bài giới thiệu về nó, nhưng nếu như là một “độc giả” quen thuộc của ĐỌC, bạn sẽ biết tôi không lựa chọn bất cứ cuốn sách nào dễ dàng, hay lựa chọn điều mà tất cả mọi người cùng lựa chọn. Trước hết, phải nói là tôi chưa từng ấn tượng bất cứ cuốn sách nào trong mảng Sống của Alphabook, nhưng tôi thực sự ấn tượng với “Đá nhọn vực sâu”, vì những hình ảnh hoang sơ của thiên nhiên từ Sơn Đoòng – nơi mà tác giả đã ghé thăm và lý do hình thành nên cuốn sách, những hình ảnh mộc mạc, giản dị của thiên nhiên thực sự khiến tôi muốn được chạm đến nó. Đây không phải là một cuốn sách trình bày quá đẹp, nhưng nó giản dị, đúng với tinh thần của nội dung. “Đá nhọn vực sâu” kể về trải nghiệm khám phá hang động (tôi nghĩ là) nổi tiếng nhất Việt Nam và cũng có không ít thị phi xoay quanh nó – Sơn Đoòng, những năm gần đây, Sơn Đoòng trở thành một niềm tự hào cho kì quan nước Việt, một địa danh nổi tiếng được truyền thông khắp nơi trên thế giới nhắc đến, và cũng không thiếu những chuyến thám hiểm để khám phá hang động kì thú này. Tác giả đã đến Sơn Đoòng với tâm thế của một người khám phá, và hơn hết, với tâm thế của một người muốn chinh phục bản thân và những giới hạn của cá nhân mình. Cách kể chuyện tự nhiên và hài hước, tôi thực sự đã không ngăn được mình phá lên cười ở một số đoạn, tinh thần và sự tươi trẻ trong tinh thần của tác giả đã tác động đến tôi – một người trẻ hơn tác giả rất nhiều tuổi. Và từ những câu chuyện kể trên chuyến hành trình khám phá và chinh phục Sơn Đoòng của mình, tác giả cũng lồng ghép những chiêm nghiệm của bà về cuộc đời, những kí ức ẩn hiện từ thuở ấu thơ với những bài học bà học được bên mẹ đã trở thành kim chỉ nam cho cuộc đời bà cũng như cuộc hành trình của bà, đồng thời, qua cuốn sách, tác giả có vẻ cũng muốn gửi gắm đến thế hệ trẻ những tâm tư và cảm xúc của, như lời của một người bà, một người bác, người chị đang tâm tình với người trẻ về những trải nghiệm trong đời bà, trong vỏn vẹn chưa đến 100 trang của cuốn sách. Tuy nhiên, tôi cho rằng việc đưa quá nhiều thông tin vào một cuốn sách nhiều khi không phải là một ý tưởng hay. Mặc dù “Đá nhọn vực sâu” đưa cho người ta những suy tư, chiêm nghiệm, ngẫm nghĩ, nhưng tôi vẫn cảm thấy mình không được thỏa mãn trong toàn bộ cuốn sách. Những bài viết trong cuốn sách rất ổn, nhưng nó phù hợp với những bài viết được chia sẻ trên các mạng xã hội, trên facebook hơn là một cuốn sách, mặc dù tôi tôn trọng các trải nghiệm và điều tác giả muốn truyền tải. Hoặc có lẽ là do tôi đã quen với việc đọc sách du ký, trải nghiệm ở những tiêu chuẩn khác chăng? Tôi không thấy rõ được trọng tâm trong “Đá nhọn vực sâu”, những điều tác giả chiêm nghiệm và muốn truyền tải có vẻ như vẫn chưa đủ chạm đến cảm xúc của tôi, đôi khi, một cuốn sách giản dị thì chỉ cần truyền tải một cách giản dị thôi chứ không cần phải cố gắng bắt ngôn từ gồng gánh quá nhiều điều. Cách hành văn tự nhiên và mạch lạc nhưng chưa đủ cuốn hút. Tóm gọn lại, nếu hỏi đây có phải là một cuốn sách nên đọc không? Tôi nghĩ là có. Nhưng tôi có khuyên đọc không? Tôi nghĩ là không. Tôi sẽ không gợi ý một cuốn sách chưa chạm được đến cảm xúc của tôi, một cuốn sách mà tất cả đều có nhưng đều chưa tới, có phần lưng chừng như vậy. Để đánh giá cuốn sách này, tôi sẽ đánh giá 3/5. Thực ra, với tất cả những điều tôi nhận được từ cả cuốn sách thì tôi sẽ chỉ đánh giá 2/5, còn 1 điểm còn lại tôi sẽ dành toàn bộ cho Sơn Đoòng – cho niềm yêu của tôi đến đất nước tôi, sau hết thì, dành cho một cuốn sách viết về Việt Nam chỉ 2/5 không phải là điều khiến tôi an tâm.

Có thể nói đây là một cuốn sách ngập tràn những đường nét hội họa, những mảng màu sắc, những cung bậc cảm xúc đối lập và sặc mùi trải nghiệm nhưng lại không lên giọng chút nào. Như tác giả Nguyễn Vân Anh đã nói, “Để hiểu mình, hiểu người, hãy quăng thân vào một cuộc đi nhiều gian khó. Chia sẻ hay ích kỷ, yêu thương hay chán ghét, mềm yếu hay can đảm, muốn giấu cũng khó”. Ở cuộc đi nhiều gian khó ấy của chị, ta bắt gặp vẻ đẹp sừng sững, uy nghi, cuốn hút của thiên nhiên; sự dũng cảm, gan dạ, những khát vọng chinh phục của con người; cách nhìn nhận về những khó khăn và thành quả đạt được. Bên cạnh đó là những cung đường hiểm nguy, chật chội, tối om như hũ nút, là bữa tiệc thời thơ ấu với đầy đủ sắc màu, hương vị của khoai sắn, của cơm độn ngô, của cháo xương xông, của hành chẻ, mắm tép, đậu phụ nhự, và đặc biệt nhất, với người mẹ kỳ lạ. Đặc biệt, trong cuốn sách này, độc giả sẽ vô cùng ấn tượng với hình ảnh người mẹ của tác giả, người đã luôn đặt ra cho đứa con gái bé bỏng của mình những thách thức không có thật trong cuộc sống, người kéo chị ra khỏi cái nôi nhung lụa. Bà luôn đòi hỏi ở cái đầu non nớt của chị những cách giải quyết vấn đề, người mà như tác giả nói, đã luôn phát đi tín hiệu rope free cho chị trên mọi hành trình, người đã dạy chị “cách nhậu bữa tiệc cuộc đời!

Xuyên suốt Đá nhọn vực sâu có lẽ là những cảm xúc sợ hãi, lo lắng, căng thẳng và niềm khao khát chinh phục, những ước vọng sâu kín trong tâm khảm cùng sự tự hào, hạnh phúc khi con người ta vượt qua chính mình. Và, nếu ai tinh ý thì sẽ thấy thấp thoáng đâu đó hình ảnh người đồng hành, người bạn đời 35 năm luôn ở bên cạnh nắm tay, động viên đúng lúc và dõi theo từng bước chân của tác giả. Ở họ, tình yêu cũng rất thực, rất đời với những hạnh phúc lẫn đớn đau, những vất vả mưu sinh lẫn niềm vui gia đình nhỏ, với những dự cảm lo âu mơ hồ, với những sẻ chia thấu hiểu và cả những hành trình đơn độc trên những vực sâu đá nhọn của riêng mình. Nhưng có lẽ cái hay nhất ở Đá nhọn vực sâu là càng đọc càng thấy thú, thú không phải ở chỗ cách viết hay ngôn ngữ, mà thú ở cách tác giả dần dần bộc lộ cá tính của mình qua mỗi câu chữ. Một giọng văn đậm chất hiện đại với những miêu tả lãng mạn êm ả, lẫn những dữ dội, mạnh mẽ. Nhất là cái cách tác giả buông ra những câu bình thản trong hành trình đầy hiểm nguy của mình, cách chị định nghĩa “rope free” hết sức dí dỏm, linh hoạt như chính thái độ cần có của chúng ta trước những gian truân cuộc đời. “Rope free” có thể là “sẵn sàng”, ”lên đường”, cũng có thể là “an toàn” – “next”, lúc là “bữa tối đã sẵn sàng”, lúc lại là “xe ca đã chờ, bia lạnh đã chờ và nhà tắm ấm ở resort đã chờ”… Sau khi đọc xong cuốn sách âm thanh “rope free” vang vọng trong vách hang dựng đứng lởm chởm những sắc nhọn sẽ ám ảnh bạn, khiến bạn cảm thấy rõ ràng sự thúc giục, sự khích lệ mời gọi và khiến bạn luôn sẵn sàng tinh thần xuất phát cho những chuyến xê dịch khám phá đời mình!

“Loài người được sinh ra với bản tính tò mò không giới hạn. Sự tò mò mang đến động lực cho phát triển, nhưng tò mò cũng chính là nguồn cơn của phá hoại. Không có bất cứ sinh vật nào hủy hoại Trái đất này nhiều và nhanh như cách loại người đã làm. Thay vì vọc mũi vào bất cứ điều gì ta hiếu kì, tại sao không lựa chọn một cách văn minh hơn để khám phá?” Ngày Howard Limbert tìm ra Sơn Đoòng, cả thế giới hân hoan, hiếu kì. Người ta háo hức với những phát hiện kì thú về mẹ Thiên nhiên, còn tôi, tôi chỉ ước giá điều đó đừng xảy ra. Kết quả hình ảnh cho sơn đoòng Là một người con của dải đất hình chữ S, tôi yêu và tự hào về Tổ quốc mình, tôi cũng muốn khoe với bạn bè năm châu những gì chúng ta có. Nhưng nếu bạn là tôi, nếu bạn đã từng chứng kiến sự kì vĩ của từng góc Việt Nam, rồi lại một lần nữa chứng kiến sự hoang tàn dưới bàn chân con người thì những yêu thương ấy lại càng trở nên đau xót. Năm 2005, tôi có cơ hội đến Sapa tham gia một chương trình tình nguyện. Nhóm chúng tôi gồm 4 người, quyết định dành bốn ngày cuối cùng để leo Fansipan. Nóc nhà Đông Dương lúc ấy hoang sơ, hùng vĩ và bí ẩn vô cùng. Anh porter người bản địa dắt chúng tôi qua những lối mòn vắng người đi, nơi chỉ có tiếng nước chảy róc rách, tiếng vòm cây xào xạc và tiếng chim ở miền xa vọng lại. Không có máy ảnh, không có điện thoại, không có bất kì một thiết bị điện tử nào, chỉ có những đôi chân đặt lên triền đá, những đôi tay bám vào cành lá. Đó là một chuyến đi đáng nhớ. Nhưng tôi luôn tự hỏi mình một câu rằng: mình làm thế liệu có đúng hay không? Ngày hôm nay là một đôi chân hiếu kì dẫm lên những vạt cỏ Fansipan, vậy ngày mai có phải là một trăm, một ngàn, một vạn những đôi chân khác hay không? Và 10 năm, 20 năm sau nữa những sự hùng vĩ hôm ấy tôi được chứng kiến liệu có biến mất dưới sự tò mò của con người? Thực tế đã chứng minh những lo lắng ấy là có cơ sở. Sapa và Fansipan bây giờ thương mại hóa chóng mặt, chẳng còn những nét hoang sơ, yên bình, mộng mơ nữa. Góc này là công trường, góc kia là dự án, người người chen chúc trên đỉnh núi chỉ để chụp một bức ảnh với cột mốc, những làng bản giản dị, những vạt rừng xanh thẫm bị quần nát dưới bàn chân con người. Bởi vậy, tôi lo sợ Sơn Đoòng rồi cũng sẽ có một ngày như thế. Rồi những vách đá sừng sững sẽ chi chít vết kí của những người đi qua, hốc đá sẽ chất đầy đầu lọc thuốc lá, rác rưởi và những con suối ngầm sẽ đục ngầu dòng nước rửa chân. Nếu vậy, tôi mong Sơn Đoòng sẽ mãi nằm im trong vòng tay rừng già, đừng ai đặt chân đến, đừng ai khám phá. Những người thật sự trân trọng Đoòng sẽ chẳng màng đến cái danh “Hang động tự nhiên lớn nhất Thế giới” làm gì. Xin đừng mang lí do “cơ hội khám phá cho những người không đủ sức khỏe hay điều kiện”. Nếu không thể, xin hãy nằm nhà và xem về Sơn Đoòng qua những thước phim, hoặc đọc về Sơn Đoòng qua những trang sách.

Cuốn sách là trải nghiệm sau quá trình thám hiểm hang động được cho là đẹp nhất và gây nhiều tranh cãi nhất thời gian qua. Chất văn của cô Vân Anh khá hay nhưng không đủ lôi cuốn tôi đắm chìm vào khung cảnh Sơn Đoòng. Nó không lột tả được sự hùng vĩ mà tôi đã mong chờ. Càng không tạo cho tôi chút hồi hộp nào trước cuộc thám hiểm đầy những gian nan mà tác giả và đoàn của cô đã trải qua. Tất cả câu chuyện được cô Vân Anh kể lại đều đều, thỉnh thoảng dòng suy nghĩ của cô sẽ trôi sang hướng khác, về mẹ cô, về phụ nữ, về căn bệnh mà cô đã và đang chung sống với nó. Những đoạn nhảy mạch này đều có ẩn ý hoặc liên quan đến hành trình khám phá cô đang tham gia nhưng dường như tính kết nối giữa hai bên quá yếu. Đến mức tôi đã cảm thấy những thứ ngoài lề còn thú vị hơn hẳn phần "chính thống". Thực vậy, cách cô Vân Anh nói về mẹ và cha mình gây cho tôi rất nhiều hứng thú. Đặc biệt là người mẹ luôn nghĩ mình là một thiếu nữ xuân thì, bà đã dạy các con mình những điều đẹp đẽ và kỳ diệu ngay cả trong đói khổ. Có lẽ vì thế nên tác giả mới kiên cường và yêu đời đến thế, dù cho đứng trước bức tường Việt Nam" gây kinh hoàng cho đoàn thám hiểm cô vẫn quyết phải vượt qua. Vượt qua nó, vượt qua chính mình, vượt qua nỗi sợ hãi bản thân tự xây lên để đến nơi cao hơn, rộng rãi hơn, sáng sủa hơn. Và mạnh mẽ hơn. Dù cuốn sách này không khiến tôi có những trải nghiệm như tôi từng hy vọng nhưng tác giả cũng đã cho tôi một câu chuyện đẹp đủ để mỉm cười khi nghĩ về những "đá nhọn vực sâu" trong cuộc đời này.

Gia đình là nhân tố quan trọng ảnh hưởng lớn tới tính cách của con người Chiến thắng lớn nhất là chiến thắng bản thân mình Dù không có ai ở bên cạnh ta, hãy đánh thức sức mạnh bên trong, đó là sức mạnh vĩ đại nhất, Không hẳn là như vậy!. Đối với những người phụ nữ, bà gửi gắm thông điệp, đừng phụ thuộc vào đàn ông: HÃY DỰA VÀO SỨC MẠNH CỦA CHÍNH MÌNH, Không hẳn là như vậy!. ĐỪNG CHỜ! Cuối cùng cho dù ngọn núi “đá nhọn, vực sâu” đến đâu cũng không nhọn và sâu bằng, đá nhọn vực sâu trong cuộc đời do con người dựng lên vì bản thân con người luôn có nguy cơ gục ngã vì sợ hãi và bất ngờ, Không hẳn là như vậy!. Nhưng nếu bạn vượt qua nó, đơn độc vượt qua, chúng ta sẽ trưởng thành nhiều hơn và hạnh phúc hơn. Khá chuẩn. Cuốn sách viết về trải nghiệm Sơn Đoòng của tác giả Vân Anh – một người tên tuổi trong hoạt động về giới, phụ nữ, trẻ em ở Việt Nam, Quá sức mong đợi.. Thông qua những gì đã trải qua trong suốt chuyến đi Vân Anh xâu chuỗi lại những kỷ niệm thời ấu thơ, kỷ niệm về mẹ, gia đình cho tới khi trưởng thành hòa vào chuyến đi trải nghiệm quý giá Sơn Đoòng rồi qua đó đúc kết được nhiều giá trị cho bản thân:

Hiếm khi tôi đọc nonfiction, nay giở cuốn này ra cũng vì có duyên với nó. Giống như tác giả nói: Rope Freeeeeee!!!! - Làm thôi. À, đấy là nghĩa tôi tự tạo cho mình còn thực ra từ đó dùng để báo hiệu an toàn, mọi thứ đã sẵn sàng cho những người thám hiểm hang Sơn Đoòng. Cuốn sách là trải nghiệm sau quá trình thám hiểm hang động được cho là đẹp nhất và gây nhiều tranh cãi nhất thời gian qua. Chất văn của cô Vân Anh khá hay nhưng không đủ lôi cuốn tôi đắm chìm vào khung cảnh Sơn Đoòng. Nó không lột tả được sự hùng vĩ mà tôi đã mong chờ. Càng không tạo cho tôi chút hồi hộp nào trước cuộc thám hiểm đầy những gian nan mà tác giả và đoàn của cô đã trải qua Tất cả câu chuyện được cô Vân Anh kể lại đều đều, thỉnh thoảng dòng suy nghĩ của cô sẽ trôi sang hướng khác, về mẹ cô, về phụ nữ, về căn bệnh mà cô đã và đang chung sống với nó. Những đoạn nhảy mạch này đều có ẩn ý hoặc liên quan đến hành trình khám phá cô đang tham gia nhưng dường như tính kết nối giữa hai bên quá yếu. Đến mức tôi đã cảm thấy những thứ ngoài lề còn thú vị hơn hẳn phần "chính thống". Thực vậy, cách cô Vân Anh nói về mẹ và cha mình gây cho tôi rất nhiều hứng thú. Đặc biệt là người mẹ luôn nghĩ mình là một thiếu nữ xuân thì, bà đã dạy các con mình những điều đẹp đẽ và kỳ diệu ngay cả trong đói khổ. Có lẽ vì thế nên tác giả mới kiên cường và yêu đời đến thế, dù cho đứng trước "bức tường Việt Nam" gây kinh hoàng cho đoàn thám hiểm cô vẫn quyết phải vượt qua. Vượt qua nó, vượt qua chính mình, vượt qua nỗi sợ hãi bản thân tự xây lên để đến nơi cao hơn, rộng rãi hơn, sáng sủa hơn. Và mạnh mẽ hơn. Dù cuốn sách này không khiến tôi có những trải nghiệm như tôi từng hy vọng nhưng tác giả cũng đã cho tôi một câu chuyện đẹp đủ để mỉm cười khi nghĩ về những "đá nhọn vực sâu" trong cuộc đời này.