“Con chó nhỏ mang giỏ hoa hồng” là
tác phẩm mới nhất của nhà văn chuyên viết cho thanh thiếu niên Nguyễn Nhật Ánh,
nối tiếp sau Bảy bước tới mùa hè, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh… gây sóng gió
thị trường sách năm 2015.
Cuốn sách như một chiếc
hộp với đầy ắp kỷ niệm của tác giả Nguyễn Nhật Ánh và gia đình xung quanh những
chú chó.
Truyện ngắn Con
chó nhỏ mang giỏ hoa hồng là một truyện ngắn hay của Nguyễn
Nhật Ánh. Loài vật, đặc biệt là loài chó, từng xuất hiện trong khá
nhiều tác phẩm của ông như cuốn Chó
con dũng cảm (xuất bản năm 1998) hay Xin lỗi mày Tai To (nói về chú chó Tai To) trong truyện
dài Kính vạn hoa. Khác với
những tác phẩm về chuyện tình cảm tuổi mới lớn, chuyện về loài
vật được Nguyễn Nhật Ánh quan sát tỉ mỉ bằng cái nhìn tinh tế, hóm
hỉnh và đầy yêu thương.
“Những con chó trong truyện này được đặt tên theo các nhân vật trong tác phẩm Chuyện xứ Lang Biang của tôi, trừ con Pig. “Tôi đã sống với chúng nhiều năm, gắn bó với chúng và từ lâu đã xem chúng là bạn nhưng tôi cũng biết chúng không thể ở với tôi mãi mãi.
Tôi không thể hình dùng được một ngày những con chó của mình
lần lượt ra đi, tôi sẽ như thế nào. Hẳn là tôi sẽ tất nhớ chúng, vì vậy tôi muốn
lưu giữ những kỷ niệm về chúng trong cuốn sách này như tôi đã cố gắng lưu giữ
tuổi thơ của mình trong những cuốn sách khác.
Thực ra, tôi không tự viết cuốn sách này. Kẻ trực tiếp kể chuyện là con chó Batô. Tôi chỉ làm một việc đơn giản là ghi lại.”
Quyển sách là kết tinh của những gì tác giả đã chắt lọc được
khi quan sát những hoạt động của các chú chó trong nhà của mình. 5 chương sách
với 86 câu chuyện cực kỳ thú vị và hài hước về năm con chó năm loài với năm
tính cách khác nhau cùng chung sống
trong một gia đình có ba người đều yêu chúng nhưng theo từng cách riêng của
mình. Các câu chuyện về tình bạn giữa chúng với nhau, giữa chúng với chị Ni, ba
mẹ, khách đến nhà… thực sự mang lại một thế giới trong trẻo, những đoạn đời dễ
thương quyến rũ tuổi mới lớn.
Một quyển sách lôi cuốn viết
cho tất cả chúng ta: trẻ con và người lớn. Cuộc đời của 5 con chó nhỏ: Haili,
Batô, Suku, Êmê và Pig được tái hiện như đời sống của mỗi con người: tình bạn,
tình yêu, đam mê, lòng dũng cảm, sự sợ hãi, và những ước mơ...
Xuyên suốt tác phẩm là giọng văn nhẹ nhàng, tha thiết, nhiều đoạn như là thủ thỉ tâm tình nhưng đưa bạn đọc sẽ trải qua nhiều cung bậc cảm xúc: bật cười trước những miêu tả dí dỏm của Batô về ngôn ngữ của loài chó, thậm chí ngay từ cái tên (một con chó lại mang tên là Pig); một chút bực mình thoáng qua khi đọc tới những “thói hư tật xấu” của từng chú chó một, và đỉnh cao là sự xúc động, thậm chí là rưng rưng nước mắt khi cùng với gia đình chị Ni và những chú chó quay quần bên Pig khi biết rằng Pig rất yếu, có thể rời xa cuộc đời này bất cứ khi nào… Mỗi câu chữ đều trôi chảy như giọng kể bình thản của Batô, nhưng rất giàu hình ảnh và cảm xúc khiến bất cứ ai cũng xao động, nhất là với những ai yêu thương và từng xem một con vật như một thành viên trong gia đình.
Những chú chó có một không hai
Cả câu chuyện là lời kể của nhân vật chính trong vai một
trong năm chú chó trong nhà về các bạn đồng loại của chú, mỗi người một vẻ, một
tính cách. Đó là Batô, chú chó kể chuyện, không có gì nổi trội nhưng lại là
người có góc nhìn đa chiều nhất về loài người, chó và các sự vật xung quanh. Nhân vật được nhắc đến đầu tiên
là Suku bé cún thiên thần với căn bệnh nỗi nhớ con người kì quặc. Gọi là thiên
thần bởi vì nó có bộ lông trắng xù. Xuku
rất dễ thương nhưng nó lại sở hữu tính lười biếng của con người, tham lam, rất
phàm ăn và đặc biệt là cắn người sảng.
Nạn nhân đa quốc gia, Tây, Ta, Việt kiều, kệ, Suku cắn tất. Ngoài ra còn có
Haili, "chân dài miên man". Đằng sau body chuẩn và khuôn mặt thánh
thiện ngây thơ của nó là khao khát thống trị đồng loại. Haili lại bị nhiễm tính đam mê quyền lực
chả kém gì những chính trị gia đương thời. Nó muốn dẫn đầu cả bọn, cả bọn phải
nghe lời và kính sợ nó. Êmê sinh cùng lứa với Haili, có thể nói chúng là anh em. Haili muốn cai
trị, nhưng Êmê lại có nguyên tắc sống riêng của nó. Nó không thích quản người
khác, và tất nhiên cũng không thích người khác quản mình. Vì thế nên chúng luôn
cắn nhau, nạn nhân của những vụ "lạc hàm" này thường là gia đình chị
Ni . Đến nỗi họ phải tách li chúng ra. Nhưng đến một ngày nọ, nhờ Pig - con chó
săn có tầm vóc nhất bọn, có cảm quan tuyệt vời và là người dũng cảm nhất khi
dám chiến đấu bảo vệ bạn bè không màng sống chết mà cả lũ đã nhận ra tình bạn
thiêng liêng như nào. Để nhận ra điều đó, chúng đã phải hi sinh, trải qua rất
nhiều điều. Con chó nhỏ mang giỏ hoa hồng, là Êmê. Nó là fan của ba chị Ni,
luôn chực sẵn bông hồng để tặng ông khi ông ca hát tại gia xong.
“Nhưng cũng nhờ thu mình lại, ánh mắt tôi được trải rộng
hơn. Tôi để ý quan sát những con chó khác, thấy tụi nó thật thú vị, đặc biệt hình
ảnh con Êmê ngậm giỏ hoa chạy đến chỗ ba chị Ni ngồi mới đây đối với tôi giống
như một biểu tượng sinh động của lòng biết ơn về cuộc sống tươi đẹp mà con người
mang lại cho chúng tôi một cách hào phóng và tràn đầy yêu thương, tất cả khiến
tôi bỗng nảy ra ý định kể lại những gì tôi đã chứng kiến từ bé đến giờ.” Êmê rất đáng yêu, và tất cả các con chó trên đời
này cũng vậy.
Năm con chó sống trong gia
đình, được quan tâm, yêu thương và lo lắng. “Nếu bạn đối xử với con chó như một
con người, nó sẽ đối xử với bạn như một con chó” là đạo làm chó chất lừ của biệt
đội năm con chó nhà Ni. Dù bị la mắng như thế nào, chúng vẫn luôn ý thức trách
nhiệm của chúng về việc bảo vệ ngôi nhà, chúng biết chúng vẫn được yêu thương
và đây là gia đình của chúng. Gia đình là nơi thú vị như thế, dù cho chúng ta
phạm lỗi lầm gì thì đó là nơi duy nhất dung thứ và đón ta trở về, vô điều kiện.
Chúng nó là những con chó, có cá tính, có nỗi đau, có quá khứ riêng.
Chúng sống trong một cộng đồng thị phi không khác gì xã hội chúng ta, mà trong
đó cũng có tranh giành quyền lực, kẻ mạnh bắt nạt kẻ yếu, kẻ côn đồ đánh người
lương thiện, và trong ấy, con người chỉ là ngững nhân vật ngoại đạo, hay cứ hiểu
đơn giản, chúng ta đóng vai trò như những con chó trong câu chuyện nếu chúng là
con người.
Loài chó luôn biết ơn và trung thành với ta, dù ta có đối xử với nó như thế nào: "Nếu con người ta biết yêu thương một con chó, thì hiển nhiên sẽ biết yêu thương một con người, xã hội nhờ vậy mà sẽ bớt đi những chuyện đau lòng." Cuộc sống của loài chó, theo tác giả cũng giống như cuộc sống loài người, cũng có những cãi vã, lúc giận hờn, lúc lại vui tươi hạnh phúc. Với giọng văn nhẹ nhàng và hàm chứa đầy tình cảm, cuốn truyện này để lại cho mình cảm giác nhẹ nhàng và niềm tin vào cuộc sống.
Với năm chú chó ấy, có vẻ như không một ngày nào là nhà chị Ni không có chuyện, không một ngày nào là yên bình. Hết chuyện này đến chuyện khác, hết con chó này tới con chó khác nghịch ngợm. Những sự việc ấy tưởng chừng như bé nhỏ thế thôi nhưng lại đi vào lòng người. Truyện của Nguyễn Nhật Ánh luôn như vậy, dễ thương, bình dị khiến con người ta thấy rất đỗi thân thương, rất giản đơn thế, nhưng lại rất đẹp đẽ trong cuộc sống.
Xã hội
loài chó không khác xã hội loài người. Bọn toi có hiếp đáp, có
phản kháng, có chiến tranh, có vui đùa, có sầu bi, có tranh giành,
có manh động, có sám hối....Giữa những con chó đôi khi cũng có hiềm
khích, đó là lí do tại sao chúng ta vẫn thấy những con chó đôi lần
lao vào cắn xé nhau đến thương tích đầy mình. Nhung chúng quân tử ở
chỗ " không hề tìm cách nói xấu hay làm cho cuộc đời của con
chó kia tệ đi- như cách con người ta vẫn hay đối xử với nhau".
Loài chó có phẩm chất mà loài người không có được, đó là lòng
trung thành tuyệt đối. Ít nhất không con chó nào cắn chủ của mình
cả.
So với
con người, bọn tôi tốt những cái tốt của họ và khi xấu bọn tôi cũng
giống như bản sao của họ. Nhưng khác với con người bọn tôi bao giờ
cũng kịp giải quyết những vấn đề của mình trước khi nó mưng mủ và
trở thành bất trị.
Ông bác
già chuyên viết những truyện thiếu nhi không dành cho thiếu nhi lồng ghép tự
nhiên những triết lý vào từng câu chuyện của mỗi con chó, bạn phải tự đọc thì mới
thấy nó thú vị đến nhường nào. Ông tái hiện thế giới chó hệt như thế giới loài
người, cũng có tranh giành, có xung đột, có tham vọng, có chiến
tranh, có mất mát, có hi sinh, có những phút giây hạnh phúc thì cũng
có những đoạn chùng hẳn xuống. Khi chúng quấy phá, cắn xé lẫn nhau
chúng coi nhau là tình địch, nhưng khi chúng đoàn kết lại yêu thương
nhau chúng phải đối mặt với nỗi buồn sẽ có thể mất nhau. Bạn sẽ không biết bạn yêu
thương một người nào đó cho đến khi sự sống và cái chết trở nên mong
manh dần.
Những triết lí của Nguyễn Nhật Ánh không hề lên gân lên cốt, nó như một thứ dưỡng chất dễ dàng thẩm thấu. Ông muốn vẽ ra một thế giới quan đầy màu sắc trước mắt trẻ thơ, khơi dậy trong những đứa trẻ những suy nghĩ, những cảm nhận đẹp đẽ, để từ đó sẽ có những hành động đẹp đẽ. Nguyễn Nhật ÁNH có lẽ tin rằng việc nuôi dưỡng tâm hồn trong sáng của một đứa tẻ là góp phần làm cho xã hội sau này tốt đẹp hơn.
Ngần ấy cảm xúc quyện hòa trong 250 trang sách, ngỡ là dài nhưng lại thành quá ngắn đối với những người đang chăm chú theo dõi cuộc sống của năm chú chó đáng yêu này. Đôi lúc bạn sẽ giật mình nhận ra những tính cách này đã từng thấy đâu đó, ở chính bản thân mình hay cả những người xung quanh. Và chợt nghĩ có khi, tính cách “không đẹp” của mình khiến người khác tổn thương, đau lòng mà chỉ khi phải rời xa họ, hay lúc họ dù bực bội nhưng vẫn dang tay che chở cho bạn khỏi bất cứ đau buồn nào ở đời… bạn mới thấy được mình cần phải thay đổi.
LỜI KẾT:
Khép lại cuốn sách, bạn
đọc sẽ không thể nào quên một thông điệp rất nhân văn ở cuối truyện: “Ba chị Ni
thường nói tâm hồn con người ta cũng cần Vitamin, và sách – nhất là sách viết về
động vật – là loại Vitamin tuyệt vời nhất. Vì nếu con người ta biết yêu thương
một con chó thì hiển nhiên người ta sẽ biết yêu thương một con người; xã hội nhờ
vậy sẽ bớt đi những chuyện đau lòng”.
Nhẹ nhàng thôi nhưng “Con chó nhỏ mang giỏ hoa hồng” đã gieo vào trong lòng người ý thức bảo vệ loài chó, một người bạn gần gũi với con người. Nếu mỗi con người cũng coi trọng sự sống của một con chó như sự sống của chính mình, cuộc sống sẽ đơn giản hơn biết nhường nào và con người cũng sẽ không làm nhiều việc xấu xa đến thế.
---------