Review cuốn sách Những Cuốn Sách Viết Về Thời Bao Cấp Hay Nên Đọc

Có một thời kỳ mà khi nhắc đến các thế hệ cha ông chúng ta vẫn còn lưu giữ biết bao kỷ niệm, những thế hệ mai sau cũng thường được nghe các câu chuyện về cuộc sống “thời bao cấp”. Đó là giai đoạn mà đất nước vừa giành được độc lập, với muôn vàn khó khăn và ở thời kỳ ấy con người chịu biết bao vất vả. Bài viết này sẽ tập hợp những tựa sách viết về thời bao cấp nổi bật dành cho những ai muốn có cái nhìn toàn diện hơn về một giai đoạn lịch sử của đất nước.

Thương Nhớ Thời Bao Cấp – Thành Phong & Hữu Khoa

Đây là cuốn sách viết về thời bao cấp tập hợp những câu cửa miệng, tục ngữ, thành ngữ, những câu ca vần vè tới những biển hiệu bán hàng, khúc đồng dao… quen thuộc trong thời kỳ bao cấp. Từ những thành ngữ, tục ngữ đó, họa sĩ Thành Phong và họa sĩ Còm (Hữu Khoa) vẽ lại những minh họa sống động, hóm hỉnh. Cuốn sách như một chuyến viễn du đưa độc giả trở lại thời bao cấp cuối thể kỷ 20. Ở thời kỳ ấy, tư duy phân phối bao cấp ăn sâu vào từng ngõ ngách nhỏ của đời sống người dân miền Bắc.

Sống Thời Bao Cấp – Ngô Minh

Thời bao cấp trong mỗi người lớn tuổi là một cảm xúc khác nhau, có người nhớ về như một giai đoạn lạc hậu và bảo thủ, người cho đó là thời của những ấu trĩ hồn nhiên, đáng trách nhưng không đáng giận. Qua tác phẩm này, nhà văn Ngô Minh đã làm “sống lại” thời bao cấp – một giai đoạn phát triển của đất nước sau chiến tranh – với cái nhìn riêng, vừa buồn cười vừa cay đắng, vừa giận vừa thương, vừa muốn quên đi vừa không thể không nhớ.

Chuyện Thời Bao Cấp – Nhiều tác giả

Thời bao cấp, công nhân, viên chức hầu hết phải ăn cơm ở bếp tập thể. Những cặp vợ chồng, hoặc những đôi trai gái yêu nhau ở cách xa vài chục cây số thường chỉ đến được với nhau vào ngày chủ nhật, và đi bằng xe đạp. Bao nhiêu Chuyện thời bao cấp, đối với những người trong cuộc, bây giờ kể lại cho nhau nghe, vẫn cười ra nước mắt. Cực thì cực thật, nhưng đó là một thời không thể làm khác và nó đã để lại những dấu ấn khó quên, với nhiều kỷ niệm vui buồn về nhân tình thế thái. Thế hệ 8X, 9X,… ngày nay nên đọc để có thể hiểu được về thời kỳ gian khó mà thế hệ ông bà, cha mẹ đã trải qua. Từ đó, thấy được những thành tựu to lớn của công cuộc Đổi mới, thêm quý trọng và tự hào về lịch sử hào hùng của dân tộc, nỗ lực phấn đấu lao động, học tập, góp phần dựng xây đất nước giàu mạnh, xứng đáng với thế hệ đi trước.

Việt Nam Từ Thời Kỳ Bao Cấp Đến Thời Kỳ Đổi Mới – PGS.TS. Đức Vượng

Cuốn sách viết về thời bao cấp cho đến giai đoạn đổi mới này được biên soạn để khẳng định vị thế và uy tín của Đảng ta trên con đường lãnh đạo cách mạng và lãnh đạo đất nước trong thời kỳ hội nhập. Nội dung cuốn sách là kết quả nghiên cứu công phu, nghiêm túc, tổng thể, xuyên suốt của tác giả về công cuộc đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, về phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam ngày càng trong sạch, vững mạnh.

Hà Nội Một Thời – John Ramsden

Cuốn sách ảnh Hà Nội một thời tập hơp 110 bức ảnh về những khoảnh khắc, gương mặt đời thường của Hà Nội thời bao cấp với những điểm đặc trưng nhất tạo nên chất Hà thành: những ngõ phố, hàng cây cổ thụ, quán phở vỉa hè, tàu điện, chợ hoa Tết… Những bức ảnh này được tác giả John Ramsden chụp với góc hẹp nhưng lại mở ra một không gian vô tận của cảm xúc và trí tưởng tượng, mang đến cho người xem ấn tượng về một Hà Nội thanh bình, tĩnh lặng.

Chiều Chiều – Tô Hoài

Đây là cuốn sách viết về thời bao cấp của tác giả Tô Hoài với những câu chuyện kể ôn lại kỷ niệm của một con người đã kinh qua một giai đoạn lịch sử của đất nước nhiều gian khổ. Tô Hoài đưa chúng ta về một làng quê Bắc bộ với những câu chuyện từ “cải cách ruộng đất” rồi “sửa sai”, từ “thời bao cấp”, “làm hợp tác xã” đến “đổi mới sang kinh tế thị trường”… Cả một thời kỳ lịch sử đầy biến động hiện lên chân thực với bao số phận, bao cảm xúc buồn vui lẫn những điều oái ăm, ngang trái…. Đọc Chiều chiều, ta thấy Tô Hoài như chính lão Ngải kia – ngày ngày vẫn ngồi bên bụi tre lép, bên ấm nước chè vò, mắt nhìn xa xăm, nhớ chuyện cũ, người xưa mặc thế thái nhân tình đổi thay…

Giấc mơ hóa rồng - Huỳnh Bửu Sơn

Giấc mơ hóa rồng là chặng đường 25 năm mà tác giả Huỳnh Bửu Sơn – chuyên gia kinh tế – với tư cách người cầm bút đã trải qua và ghi lại, chứa đựng những trải nghiệm sống động và biết bao trăn trở của một trí thức từ ngày đất nước đổi mới. Các bài viết của ông với ngôn từ duyên dáng nhưng lập luận chặt chẽ, văn phong bay bướm nhưng tính thuyết phục cao, trình bày những vấn đề gai góc bằng tất cả tâm tình, đã lôi cuốn một số lớn độc giả của các báo mà ông từng cộng tác như Tuổi Trẻ, Lao Động, Thời báo Kinh tế Sài Gòn, Doanh nhân Sài Gòn Cuối tuần…

Giấc Mơ Hoá Rồng là tập hợp những trăn trở và mong ước không chỉ của tác giả mà còn là của bất cứ ai trông chờ vào những giải pháp đúng đắn nhằm đưa đất nước ra khỏi vòng xoáy của nghèo nàn lạc hậu, mà trong chừng mực cứ như đang nằm ngoài tầm với của chúng ta. Đó là những thách thức của chiến lược thời mở cửa, những giải pháp “khai thông huyệt đạo” để đi đến một tương lai thịnh vượng, cũng như đâu là những bước ngoặc trên con đường làm giàu, đưa nền kinh tế đất nước vượt vũ môn.

Nguồn: downloadsach.com

--------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link:

https://www.facebook.com/bookademy.vn/

Tham gia Bookademy cộng đồng để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị,

đăng ký CTV tại link: https://goo.gl/forms/7pGl3eYeudJ3jXIE3

Xem thêm

Đưa người đọc về những năm tháng xưa

Họa sĩ Thành Phong nổi tiếng với cuốn sách tranh thành ngữ mới “Phê như con tê tê”. Năm năm sau cuốn sách gây chấn động làng xuất bản, Thành Phong cùng họa sĩ Còm lại cùng thực hiện cuốn sách tranh – thành ngữ về một chủ đề được nhiều người quan tâm: thời bao cấp. Hình ảnh về bà Ba béo được Thành Phong vẽ từ nội dung bài đồng dao quen thuộc. Cuốn “Thương nhớ thời bao cấp” là tập hợp những câu cửa miệng, tục ngữ, thành ngữ, những câu ca vần vè tới những biển hiệu bán hàng, khúc đồng dao… quen thuộc trong thời kỳ bao cấp. Từ những thành ngữ, tục ngữ đó, họa sĩ Thành Phong và họa sĩ Còm (Hữu Khoa) vẽ lại những minh họa sống động, hóm hỉnh, gần gũi mà đặc sắc. Cuốn sách như một chuyến viễn du đưa độc giả trở lại thời bao cấp cuối thế kỷ 20. Ở thời kỳ ấy, tư duy phân phối bao cấp ăn sâu vào từng ngõ ngách nhỏ của đời sống người dân miền Bắc. Hiển hiện trong những câu thành ngữ, tục ngữ tranh vẽ là một thời kỳ đầy khó khăn, với những nỗi lo lắng nhọc nhằn, sự thiếu thốn nhu yếu phẩm căn bản như cái khăn mặt, túi cá khô, một cuốn sổ gạo hay cục gạch xếp hàng. Nhưng xem tranh hai họa sĩ, vẫn thấy vượt hẳn lên cái nhìn lạc quan, điềm tĩnh, cùng thái độ phản biện hài hước, vui tươi. Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết – nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội – nói ông tin cả những người đã trải qua thời bao cấp lẫn thế hệ sinh sau Đổi mới khi đọc những sáng tác này sẽ nhận ra rằng cuốn sách này không chỉ để giải trí.

"Chủ nghĩa tiếng nói" và cái thật của Tô Hoài trong Chiều Chiều

Khi đọc Tô Hoài, dù một tác phẩm in lại, nếu đọc kỹ, chúng ta vẫn thu hoạch được những kiến thức mới và hiểu được thời tiết văn nghệ. Điều lý thú khác khi đọc Chiều Chiều là những bí ẩn kia do bản thân Tô Hoài kể ra sau 50 năm. Từ những hồ sơ, người đọc biết những gian nan một thời của Đồ Phồn, Trinh Đường, Phan Kế An... và thêm một số chuyện khác. đọc Chiều Chiều của Tô Hoài mới biết thêm nhiều oan khuất không ngờ tới. Và biết thêm về đời sống văn chương của một thời chưa xa vắng. Về những oan khiên đè nặng lên cuộc đời những Đặng Đình Hưng, Trần Đức Thảo, Trần Huyền Trân, và những gian nan của Nguyễn Bính (tr. 228).Đọc Tô Hoài sẽ bắt gặp nhiều nét bình thường trong đời sống hàng ngày, bên cạnh những ký họa về Hoàng Trung Thông hay Phùng Quán. Có thể nói, Chiều Chiều là con sông dài, qua bao nhiêu ghềnh thác vẫn tiếp tục xuôi dòng hồi ức 80 năm của Tô Hoài mà vẫn chưa hò hẹn ngày xuống đồng bằng hay đổ ra biển cả. Vậy Chiều Chiều đã mang lại cho người đọc những cảm thụ gì mới? So với những tự truyện trước, Chiều Chiều nặng phần phê phán những gì mà tác giả đã trải qua; ở các tác phẩm trước, Tô Hoài thường bao che, bào chữa, như là một hồi ký bao cấp. Đến Chiều Chiều, giọng kể nghiêm nghị hơn về đời sống chính trị và văn nghệ những năm 1955-1970, về những sai lầm trong Cải cách ruộng đất, về những đợt học tập chiếu lệ ở trường lớp chính trị, về đời sống Hà Nội từ những ngày tiếp thu qua những đợt sơ tán, đặc biệt là những ngày nhà văn Tô Hoài, trưởng khu phố (1965-1972) phải đi mai phục “bắt gái điếm” (tr. 294) và “những người giặt xi líp thuê cho gái điếm” (tr. 288)... Hà Nội thanh lịch của Tô Hoài trong các hồi ký trước, đến Chiều Chiều bỗng sực mùi hiện thực mà lần đầu tiên, Tô Hoài đã dành cho “việc ỉa đái của đất Kẻ Chợ” (tr. 300). Ngôn ngữ này sẽ làm ngạc nhiên nhiều độc giả vì lạ lẫm ở hành văn Tô Hoài, một tác giả duy mỹ, có cả một chủ trương về chữ nghĩa, mà từ 1959 anh đã gọi là “chủ nghĩa tiếng nói”. Chữ ỉa đái không chứng minh, mà cũng không phản biện, “chủ nghĩa tiếng nói” của Tô Hoài; theo tôi, nó chỉ chứng tỏ cụ Tô... bực mình; cụ bất bình về chính sách vệ sinh thời đó, mà phải phớt tỉnh, cho đến Chiều Chiều thì nó bật ra. Sự đời, rồi đến tình người, cụ bực nhiều chuyện lắm; thậm chí cụ gắt gỏng ngay với con sông Tô lịch “tuyệt vời nhất châu Á” (!) (tr. 267) mà một đời cụ chắt chiu trong trí tưởng: cái tên Tô Hoài còn có nghĩa là hoài vọng sông Tô.

sự gửi gắm từng mảng đời thật vào câu chữ

Chiều chiều chim vịt kêu chiều

Bâng khuâng nhớ mẹ chín chìu ruột đau

Chiều chiều ra đứng ngõ sau

Trông về quê mẹ ruột đau chín chìu

Chiều chiều nhớ lại. Chiều chiều lại nhớ. Lại nhớ chiều chiều...

Chiều Chiều, hồi ký văn học viết xong 1997, xuất bản 1999, là tác phẩm quan trọng của Tô Hoài, sau khoảng 170 đầu sách, gồm có truyện ngắn, truyện dài, truyện cho thiếu nhi, truyện phim, và khoảng mươi tự truyện kể từ Cỏ Dại, 1944, đến Tự Truyện, 1978, Cát Bụi Chân Ai, 1992, Sổ tay viết văn, 1977, Những Gương Mặt, 1988, Ba người Khác, 2006. Những dư địa ký về Hà Nội và nhiều ký sự, du ký...Và nói chung, kể cả những truyện hư cấu, truyện lịch sử... Tô Hoài viết cái gì thì cũng ra... tự truyện. Ông nhẩn nha kể hết chuyện này sang chuyện khác nhưng mỗi tác phẩm đều mang đến cho người đọc nhiều kiến thức mới lạ và lý thú. Thậm chí giọng kể mỗi lần mỗi khác. Trong Chiều Chiều, Tô Hoài mang lại nhiều ánh sáng mới, rọi chiếu vào một giai đoạn dài và nhiều truân chuyên trong xã hội và văn học từ 1955 đến nay.

cuốn hồi ký của người cao tuổi

Có thể nói, Tô Hoài là người được chứng kiến mọi bước thăng trầm của gia đình và xã hội. Bản thân ông cũng trải qua những vui buồn, những nhọc nhằn cay đắng, cũng được gần gũi nhiều nhà văn có tên tuổi. Bên cạnh đó với những tố chất vốn có của mình, Tô Hoài đã đem đến cho người đọc thế giới muôn hình, muôn vẻ của con người và cuộc sống. Đó là các yếu tố góp phần làm nên những đặc sắc trong nghệ thuật thể hiện của Tô Hoài.

Viết hồi ký là sự tiếp nối mạch sáng tác dồi dào của Tô Hoài. Trong đó, Chiều Chiều hẳn là một cuốn tự sự điển hình qua cái nhìn của một người "xế chiều"

Trong những dòng hồi ký ấy, Tô Hoài vừa cho người đọc thấu hiểu một thời kỳ lịch sử, vừa cho người đọc chiêm ngưỡng các tác gia văn học từ góc độ sinh hoạt đời thường. Như vậy với phong cách đặc biệt, Tô Hoài đã đem đến cho nền văn học Việt Nam những tác phẩm hồi ký xuất sắc.

thước phim thời bao cấp trong Chiều Chiều

Hóm hỉnh mà sâu sắc, ấy chính là Tô Hoài. Từ cái nhìn của tác giả về xã hội Việt Nam, tôi tìm thấy được quá khứ dân tộc một cách chân thực và đau xót nhất. Chiều chiều buồn nhưng không lụy, mà qua đó dường như ta vẫn thấy le lói vài tia sáng. Cuốn hồi kí bao gồm tổng hợp ghi chép của tác giả về nghề viết, những quan điểm cuộc sống, những câu chuyện về đồng nghiệp…
Đọc cuốn này giống như xem những thước phim xước, được quay bí mật, dưới góc nhìn của người khác vậy. Những lời văn miêu tả chân thật về đời, về người, về tình cảm qua cái tâm của Tô Hoài, không thêm vẽ, không điểm xuyến, vừa chân thật lại nhẹ nhàng, day dứt.

Chiều chiều - một cái nhìn đầy nghệ thuật của Tô Hoài về không gian và thời gian

Cuốn hồi kí là những câu chuyện đầy kỉ niệm của tác giả . Đó là những năm tháng Tô Hoài đi thực tế ở Thái Ninh – Thái Bình. Những năm tháng Tô Hoài trực tiếp sinh hoạt với người dân, tham gia sản xuất, tham gia cải cách. Thời gian ấy là thời gian rất quý giá bởi tác giả được hòa vào dòng chảy của cuộc sống, được tận mắt chứng kiến những thăng trầm đang diễn ra, tất cả trở thành những chất liệu phong phú trong các câu chuyện mà ông ghi lại.

Từ những chuyện tham gia hoạt động các đoàn thể: “Tôi được giấy gọi đi học trường Nguyễn Ái Quốc khóa 1961” [24. 116]. Sau đó “Ở trường về, tôi lại được bầu vào ban chấp hành đảng bộ, lại tiếp tục như đã làm hai năm trước khi đi học. Đã sát nhập Đảng đoàn Văn hóa và Văn nghệ. Về Đảng bộ, đã thành lập Đảng bộ Văn hóa Văn nghệ. Bí thư Hà Huy Giáp, chịu trách nhiệm chung, phó bí thư tôi nắm khu vực các hội văn học nghệ thuật” [24. 184], đến những chuyện đời thường ở khu phố - những chuyện đời thường, nhỏ nhặt, rối rắm như “mớ bòng bong” [24. 204]: chuyện có một ông lão ở nhà ba tầng “người nhỏ thó, mặt và râu nhợt nhạt, áo sơ mi trong áo vét tử tế nhưng đã cũ. Cụ ra vỉa hè, ngồi xuống vén ống quần. (…). – Trong sổ hộ khẩu tên cụ là Vi Văn Định” [24. 219, 220]; chuyện không được nuôi chó ở khu phố vì sợ chó bị dại; rồi chuyện mẹ con nhà một chị lên xin trước cái tem phiếu để đem bán lấy tiền đong gạo cho con; chuyện đứa trẻ con chết dưới hồ; chuyện mở lớp học chữ quốc ngữ, khi khai mạc thì: “Bỗng “choang” một tiếng, vỡ cái bóng điện tối om. Nhớp nháp trên trán, tôi sờ thấy ươn ướt, nhưng ngửi không tanh, không phải chảy máu.(…). Tôi cúi nhặt được nửa quả mò ném vào mặt tôi. Quả mò đã chín nát nhoe nhoét, trơ cái hạt cứng. Trán tôi sưng bằng quả ổi” [24. 26]; rồi cả chuyện có gia đình cố tình trốn không cho con đi lính; chuyện cái nhà vệ sinh ở khu phố v.v. Mọi chuyện thường nhật của cuộc sống đi vào hồi ký của Tô Hoài không chỉ để người đọc rò hơn về một thời đã sống đã trải của nhà văn của lịch sử, mà còn góp phần khẳng định nét đặc sắc trong hồi ký của Tô Hoài.