.png)
Chúng ta vẫn thường cho rằng những tố chất vĩ đại của con người vốn là bẩm sinh chứ chẳng phải thứ được trau dồi. Niềm tin đó khiến chúng ta tôn vinh học sinh có năng khiếu ở trường, những vận động viên thể thao có tài năng thiên phú hoặc những thần đồng âm nhạc. Thế nhưng, bạn không cần phải là thần đồng thì mới có thể đạt được những điều vĩ đại.
“Biến tiềm năng thành tài năng” (tựa gốc: Hidden Potential) của Adam Grant là một tác phẩm đầy cảm hứng, giúp người đọc hiểu sâu hơn về cách khai phá tiềm năng thật sự của bản thân và của những người xung quanh. Thay vì tập trung vào tài năng thiên bẩm hay những thành công ban đầu, Grant lập luận rằng tiềm năng là một quá trình phát triển liên tục, được hình thành từ những nỗ lực có chủ đích, sự kiên trì, phản hồi tích cực và các môi trường hỗ trợ. Với một cách tiếp cận khoa học và thực tiễn, Grant mở ra một con đường rõ ràng để giúp mọi người đạt được thành công to lớn hơn.
Nội dung sách được chia thành ba phần, bắt đầu với việc tìm hiểu nhân cách của bản thân. Grant khẳng định thành công không chỉ phụ thuộc vào trí thông minh hay năng khiếu bẩm sinh, mà bằng một kỹ năng đặc biệt – kỹ năng nhân cách. Qua hơn 20 năm nghiên cứu, Grant nhận ra nhân cách là một tập hợp các kỹ năng như tính kiên trì, trí tuệ cảm xúc và sự tò mò… và nó sẽ quyết định cách con người xử lý những vấn đề hằng ngày cũng như mọi vấn đề khác trong cuộc sống, nó cũng là thứ giúp chúng ta sống đúng với những nguyên tắc và giá trị của mình.
Xã hội thường có xu hướng tôn vinh những người có tài năng thiên bẩm, nhưng Grant nhấn mạnh rằng điều thật sự quan trọng là quá trình chúng ta phát triển thông qua học hỏi và thực hành liên tục. Sự phát triển này phụ thuộc vào việc áp dụng tư duy phát triển, tức là nhận thức rằng kỹ năng và trí tuệ có thể được cải thiện nhờ nỗ lực bền bỉ.
Grant lấy ví dụ từ nhiều lĩnh vực khác nhau để minh họa rằng người thành công không nhất thiết có lợi thế vượt trội ngay từ đầu. Thay vào đó, họ sử dụng những chiến lược khôn ngoan và chấp nhận rủi ro. Tác giả nhấn mạnh rằng những người dám chấp nhận cảm giác khó chịu và dám mắc sai lầm thường có cơ hội phát triển lớn hơn. Trong quan điểm của Grant, thất bại không phải là điểm dừng mà là cơ hội để học hỏi và cải thiện.
Ở phần hai của cuốn sách, Grant dẫn dắt bạn đọc tìm hiểu về các phương pháp tạo ra cấu trúc động lực để thúc đẩy bản thân. Bạn sẽ hiểu được vì sao chơi có chủ đích lại có thể ngăn ngừa sự nhàm chán và kiệt sức. Bạn cũng sẽ hiểu được vì sao đôi khi lùi lại là cách hữu hiệu nhất để tiến về phía trước. Ngoài ra, một yếu tố không thể thiếu trong việc khai phá tiềm năng là xây dựng giàn giáo cho mình. Bởi vì, như Grant nhấn mạnh rằng thành công không chỉ phụ thuộc vào cá nhân mà còn là kết quả của các yếu tố bên ngoài như sự hỗ trợ từ người cố vấn, đồng nghiệp, cùng với môi trường học tập hay làm việc tích cực. Chính hệ thống giàn giáo hỗ trợ này không chỉ tạo động lực mà còn giúp chúng ta tiếp nhận phản hồi và cải thiện liên tục.
Phần cuối cùng của cuốn sách bàn về việc xây dựng hệ thống để mở rộng cơ hội. Kỹ năng nhân cách và giàn giáo có thể giúp chúng ta khai mở tiềm năng ẩn giấu trong bản thân và những người xung quanh, nhưng để tạo ra cơ hội trên quy mô lớn hơn đòi hỏi chúng ta phải xây dựng hệ thống tốt hơn trong trường học, nhóm và tổ chức. Đó không chỉ là việc thiết kế hệ thống giáo dục sao cho mọi đứa trẻ đều được tiến lên phía trước mà còn là tạo điều kiện cho những nhân tài “nở muộn” có thể bộc lộ tiềm năng của mình, từ đó mở rộng cánh cửa cơ hội cho mọi người.
Thông qua những lập luận sắc bén và các ví dụ vừa thực tiễn vừa thú vị, Adam Grant giúp người đọc nhận ra rằng “thành công không chỉ là đạt được mục tiêu mà còn là sống theo các giá trị chúng ta coi trọng. Không có giá trị nào cao cả hơn việc khao khát trở thành một người tốt hơn so với phiên bản của ta ở hiện tại. Không có thành tựu nào vĩ đại hơn việc giải phóng tiềm năng còn đang ẩn giấu trong ta”. Vì lẽ đó, “Biến tiềm năng thành tài năng” không chỉ là một tác phẩm giàu cảm hứng mà còn mang đến một cái nhìn toàn diện về cách chúng ta có thể khai phá tiềm năng của bản thân và những người xung quanh.
Xem thêm
Grant sau đó đã thảo luận về khái niệm "giàn giáo", một cấu trúc hỗ trợ để giúp tổ chức, kiểm tra và cải thiện ý tưởng. Ông coi giàn giáo như những người hỗ trợ, giúp làm cho con đường trở nên suôn sẻ và dễ dàng hơn cho mọi người khi đi trên con đường quanh co để đạt được mục tiêu. Sự hiện diện của những người này trên con đường giống như giàn giáo có thể được dựa vào trong những lúc khó khăn. Nhưng cần nhớ rằng những hỗ trợ này không phải là vĩnh viễn, và giống như giàn giáo được thu dọn sau khi xây dựng hoàn tất, những người hỗ trợ này cũng sẽ rời đi bên cạnh con người sau khi đạt đến một mức độ trưởng thành và độc lập.
Trong chương cuối của cuốn sách, Grant đề cập đến một chủ đề thách thức: đánh giá con người dựa trên thành tích của họ. Ông tin rằng các hệ thống tuyển chọn hiện tại, đánh giá ứng viên dựa trên những thành tích trong quá khứ, có một thiếu sót lớn. Những hệ thống này đã bỏ qua những người tài năng hoặc những người chưa có cơ hội chứng minh bản thân, giống như những viên kim cương còn chưa được mài giũa.
Ông xem những hệ thống này là chưa hoàn chỉnh vì chúng chỉ tập trung vào kết quả cuối cùng hoặc thành tích mà không xem xét điều kiện của cá nhân, không tính đến con đường đã đi, mức độ khó khăn của các nhiệm vụ và hành trình mà con người trải qua trong cuộc sống.
Grant gợi ý rằng thay vì chỉ tập trung vào thành tích, cần phải thực hiện một hệ thống cũng công nhận khả năng tiềm ẩn của con người. Ông gọi hệ thống này là "hệ thống phát hiện kim cương thô".
Mặc dù có một số điểm mới và quan điểm thú vị của Grant, cuốn sách của ông không thể coi là rất hữu ích và có thể áp dụng cho bầu không khí độc đáo của Iran. Các khả năng ẩn giấu vẫn cho thấy khoảng cách không gian giữa Iran và các quốc gia khác trên thế giới trong nhiều lĩnh vực, bao gồm giáo dục, khởi nghiệp và đổi mới. Điều này cho thấy sự cần thiết cấp bách cho những cải cách cấu trúc và văn hóa ở Iran để tạo ra một nền tảng phù hợp cho sự phát triển của tài năng và sự sáng tạo.