Bỉ Vỏ Reviews

Cuộc đời Bính khổ, khổ vì sự phụ bạc của tình cũ, khổ vì kiếp làm gái điếm nhà thổ, khổ vì mất đứa con dứt ruột, khổ vì một tình thương chân thật ẩn sau sự cứu vớt của Năm, khổ vì thương Năm mà thỏa hiệp cả với kiếp chạy vỏ của Năm, khổ vì đôi lúc Bính nhận ra mình không hề khổ, khi từ một người con gái không biết cả mùi đời trở thành ả đàn bà cao tay trong nghề trộm cắp, để rồi, Bính khổ vì đứa con thất lạc bao năm lại là nạn nhân của chồng mình, đã chết bởi chính cái nghiệp mà mình đang đeo mang …

Bỉ Vỏ là một bức tranh hiện thực của những thành phần tận cùng của xã hội: cay đắng, cùng cực, nhơ nhớp, bẩn thỉu. Mặc dù ở tầng lớp tận cùng của xã hội nhưng đâu đó vẫn là tình nghĩa, tính nhân văn. Dẫu rằng khét tiếng trong giới anh chị đất Hải Phòng nhưng đối với Tám Bính thì Năm Sài Gòn lại tận tâm tận tình với Tám Bính: quan tâm, chăm sóc thuốc thang lúc Tám Bính ốm đau. Không biết những từ lóng của giới anh chị đất Hải Phòng bây giờ có còn được dùng không nhưng trong Bỉ Vỏ có rất nhiều những từ lóng mà chỉ có dân anh chị mới hiểu được (cũng may mà có giải thích ở dưới chứ không là cũng chịu chết không thể hiểu được). Mà rất thích những đoạn đối thoại cũng như tiếng lóng của dân anh chị trong tác phẩm này.

Quyển sách là tác phẩm đầu tay của nhà văn Nguyên Hồng - cái tên đã nức tiếng trong làng văn chương Việt Nam. Bỉ Vỏ kể về số phận chìm nổi của nhân vật Bính, vì trót đẻ con khi chưa chồng mà hứng chịu ánh mắt ghẻ lạnh đầy định kiến của xã hội. Ở tác phẩm, ngòi bút Nguyên Hồng chủ yếu khắc họa quá trình biến đổi bản chất của Bính. Từ một cô gái ngoan hiền, thiện lương đến một con đàn bà thành thục trong nghề ăn cắp vặt. Không chỉ đơn thuần là một cuốn sách, Bỉ Vỏ còn khiến ta vỡ lẽ bởi những giá trị hiện thực tàn bạo cùng giá trị nhân văn thấm đượm tình người.

Một tác phẩm ghi chép số phận đau thương của cả một kiếp người. Đó là sự tha hóa biến chất của một người vốn dĩ trong sáng mà do một chút lầm lỡ làm hại cả một đời. Qua đó, ta có thể thấy Nguyên Hồng khắc họa rất rõ nét hình ảnh người phụ nữ và nỗi khổ của họ thời bấy giờ. Câu từ chân thực, thấm thía nỗi buồn chịu nhiều cay đắng, nghiệt ngã bao số kiếp. Bỉ Vỏ một tác phẩm vô cùng thành công của Nguyên Hồng, thật thi vị, ấn tượng và mong mọi người sẽ tìm thấy cho mình một tác phẩm đủ sức làm bạn phải thốt lên giống như Ghiền Sách sau khi đọc xong Bỉ Vỏ ”Thật xuất sắc”.

Tác phẩm Bỉ Vỏ là một màu đen không có điểm sáng, người cứu giúp Tám Bính là một tên tội phạm và chính hắn đã khiến đời cô trở nên khốn nạn trong vai một người đàn bà trộm cắp. Sự tha hóa biến chất trong nhân tình thế thái đã đưa tác phẩm lên đỉnh cao tội lỗi và đồng thời cũng như một sự đồng cảm cho nhân vật trong truyện. Điều này phần nào làm cho chúng ta nhớ tới nàng Fantine trong tác phẩm Những người khốn khổ của đại văn hào Pháp Victor Hugo. Vì yêu thương con mình mà đánh mất đi sắc đẹp, bán tóc bán răng và trở thành gái ngành. Đó là những thiên thần sa ngã, bị vẩn đục như ác quỷ Lucifer bị đuổi khỏi chốn thiên đường. Cái gì cũng có lý do của nó và Nguyên Hồng ở đây cũng có lẽ muốn người đọc cảm nhận và đồng cảm với nỗi thống khổ của nhân vật. 

Tám Bính, nhân vật của Nguyên Hồng, so với Kiều, với Vũ Nương hay tiểu Thanh lại càng gần gũi hơn nữa. Vốn xuất thân là một cô gái nhà nông hiền lành, dáng vẻ ưa nhìn, lại vì yêu, vì sự nhẹ dạ của bản thân mà năm lần bảy lượt đưa mình rơi vào cảnh ngộ éo le, đắng chát. Người ta có thể trách Bính quá nhẹ dạ, khờ khạo đến ngu ngốc vì sự cả tin khiến Bính năm lần bảy lượt bị lừa, lần nào cũng để lại những hậu quả làm thay đổi cả cuộc đời. Người ta chửi Bính hay ghét Bính có lẽ vì cô… ‘dại’ quá! Đặc biệt là trong một xã hội nơi mà cái nhìn về người phụ nữ luôn khắt khe và tù túng hơn cả, thì những việc Bính làm dẫu đặt ở thời đại nào cũng khó chấp nhận. Tuy đáng trách nhưng càng nhiều hơn là đáng thương, vì xét cho cùng Bính cũng chỉ là nạn nhân mà thôi, hơn ai hết cô gái này cũng muốn có một cuộc sống bình dị, trong sạch và hạnh phúc. Dẫu biết những chuyện Bính trải qua chính là ‘cái giá’ phải trả cho sự khờ dại, ngây thơ nhưng liệu cái giá đó có quá đắt hay không? Thiết nghĩ nếu như cha mẹ Bính không vì danh, vì tiền mà bán cháu thì liệu Bính có đi đến bước đường đó? Nếu không bị lừa gạt, bị bán vào nhà chứa thì liệu Bính có gặp Năm Sài Gòn và trở thành một con ăn cắp? Rõ ràng Bính cũng đã từng nhiều lần muốn  tìm ra cho mình một lối thoát cho cuộc đời, nhưng cô càng vùng vẫy, càng chống cự thì lại càng lún sâu hơn xuống hố bùn. Bính từ một con người khao khát được làm ăn trong sạch, chân chính trở thành một bỉ vỏ, cũng giống như ý nghĩa của từ ‘bỉ’ là dơ bẩn, thấp hèn. Cuộc đời Bính sau khi trải qua nhiều bước ngoặt đã không còn giữ được cả những khát vọng đơn giản nhất.

Bỉ Vỏ là một tác phẩm hay, đáng đọc. Cốt truyện mạch lạc sâu sắc dưới bàn tay của cây bút trẻ tuổi dẫu còn non nớt nhưng vẫn toát lên một sự sắc bén cần có của một cuốn tiểu thuyết hiện thực phê phán và đậm chất châm biếm. Từ nhân vật Tám Bính, ta thấy một Chí Phèo, một chị Dậu – đều là những con người sống trong một xã hội đầy bức oách, bị dồn ép đến mức biến chất, tha hóa. Bỉ Vỏ làm hiện lên bức tranh xã hội Việt Nam lúc bấy giờ, cũng như đang tái hiện hình ảnh của những con người sống vật lộn dưới đáy xã hội, nơi mà  người phụ nữ còn chịu những bó buộc định kiến bất công, Bỉ Vỏ tựa như tiếng khóc oán thương cho những kiếp người, là lời giãi bày kín đáo cho góc khuất trong cuộc đời một người phụ nữ lưu manh. Những đề tài như thế này thì từ lâu đã đi vào lòng thơ văn của người Việt Nam và trở thành bất hủ.

Tôi mới 22 tuổi, cái tuổi mà chưa trải đời nhiều, trong tôi luôn có một câu hỏi: "Thế nào mới thực sự là lương thiện? Cái ác rốt cuộc là gì". Bỉ Vỏ không những chẳng trả lời cho tôi câu hỏi đó mà nó còn làm cho tôi thêm luẩn quẩn trong chính những băn khoăn của mình. Chuyện gì sẽ xảy đến với những kẻ khát khao lương thiện, sống mà bị dat dứt lương tâm? Phải chăng họ sẽ chết như Chí Phèo? KHÔNG, như Chí Phèo thì quá đơn giản, hắn chỉ đơn giản là CHẾT, CHẾT là hết, hắn chẳng còn vướng bận gì với cuộc sống, hắn được giải thoát, đó là niềm vui của hắn. Nhưng trong Bỉ Vỏ thì khác, những con người đó sống mà như chết, bị hành hạ bởi chính nỗi niềm của mình, bị bắt bỏ tù, giam cầm về mặt thể xác nhưng trên tất cả, từ sau này cho đến mãi về sau, những con người đó sẽ luôn trong trạng thái day dứt, ân hận, dày vò vì những thứ ghê tởm mà mình đã làm, và dù có CHẾT như Chí Phèo thì cái sự ghê tởm và nỗi niềm đó sẽ chẳng bao giờ được gột bỏ.

Như đã biết, đã học ở chương trình phổ thông, Bỉ Vỏ là một tác phẩm kinh điển của nhà văn Nguyên Hồng. Bỉ Vỏ nghĩa là "người đàn bà ăn cắp". Và đúng như cái tên của nó, Bỉ Vỏ nói về cuộc đời đau khổ của một người phụ nữ bị lừa lọc, tra tấn để rồi rơi xuống hố bùn lầy như một thiên thần sa ngã. Thực ra motif truyện kiểu này không khác gì với những nhà văn cùng thời. Tuy nhiên Bỉ Vỏ lại đem đến một cảm xúc khác, đó là sự sợ hãi. Tôi chẳng nói điêu đâu, đọc xong Bỉ Vỏ, cảm giác đầu tiên của tôi là "sợ" tôi không biết nỗi sợ đó là gì nhưng nó rất giống với nỗi sợ bản năng với bóng tối của con người. Một câu chuyện dữ dội, bi thảm xoáy mạnh vào tâm trí tôi đã khiến một thằng "nhóc" 22 tuổi như tôi sốc toàn tập. Chưa bao giờ tôi sợ và thấy...kinh tởm như thế.

Là một trong những tác phẩm của dòng văn hiện thực phê phán, Bỉ Vỏ phản ánh một xã hội với màu sắc tối tăm kể về phận đời bi kịch một người con gái tên Tám Bính. Bính, hay Tám Bính, vốn là một cô gái quê hiền lành, chất phác. Thuở đó vì phải thường xuyên gánh gạo lên chợ huyện bán mà chị đã gặp Chung – một gã tham đạc điền, gã này qua vài lần gặp liền bắt đầu tán tỉnh và trêu ghẹo chị. Bính là một cô gái đương ở độ tuổi xuân thì dễ dàng yêu, dễ dàng rung động nên rất nhanh đã mủi lòng trước gã đàn ông ‘ăn mặc chỉn chu, hay nhìn về phía mình’, thế là cô đã cả tin mà trao đi cả đời con gái. Gã Chung này cũng nhanh chóng lộ bộ mặt thật giả dối, gã bỏ đi không một lời từ biệt sau khi làm Bính bụng mang dạ chửa. Những ngày tháng sau đó giống như một địa ngục đối với Bính, căn nhà cô đang sống giờ chỉ còn lại những tiếng mắng chửi, đay nghiến và nhục mạ. Cô bị cha mẹ mình nhốt vào trong buồng tối, phải ngày đêm chịu những lời la mắng, xỉ vả thậm tệ. Không chỉ vậy, hai ông bà này còn vì sợ làng bắt vạ mà đem bán cả cháu ruột. Quá đau khổ, Bính quyết định bỏ quê đi biệt xứ tìm người tình với hi vọng gã có thể giúp cô chuộc lại đứa con. Nhưng sau khi bỏ nhà lên Hải Phòng, Bính bị một tên thanh niên cưỡng hiếp, lừa bịp rồi lây bệnh lậu. Cô bị bắt đưa vào nhà chứa, từ đây từ một cô gái nhà lành lương thiện, Bính trở thành gái làng chơi, cuộc đời Bính trở nên ê chề, nhơ nhuốc và nhục nhã.

Trải qua bao nhiêu chuyện, tưởng như cuộc đời lâm vào bế tắc, Bính đã gặp được Năm Sài Gòn – một tên lưu manh làm cái nghề chạy vỏ (ăn cướp), một ‘anh cả’ khét tiếng ở Hải Phòng. Bính được hắn đưa về nhà chăm sóc, và cô trở thành vợ của hắn. Dẫu trở thành vợ của một tên ăn cướp, Bính vẫn khát khao cuộc sống làm ăn chân chính, lương thiện, cô nhiều lần khuyên Năm Sài Gòn từ bỏ cái nghề bất lương nhưng gã không nghe. Về sau Năm bị bắt, số phận dường như lại lần nữa đang trêu đùa với cuộc đời cô Tám Bính, trải qua rất nhiều biến cố, Bính từ một con người khao khát lương thiện nay trở thành một bỉ vỏ lành nghề, một cô Bính hiền lành nay cũng dần bị xã hội tha hóa mà trở thành một người phụ nữ lưu manh, một kẻ kiếm tiền bằng hành động bất lương dựa trên mồ hôi, xương máu của người khác.

Kết cục của câu chuyện khép lại bằng một cái kết nhân quả gây ám ảnh, cuối cùng thì cả Bính và Năm Sài Gòn đều bị bắt, cô Bính cũng đã phải trả một cái giá ‘đủ’ đắt cho tội ác đã làm…