Trí Tuệ Khắc Kỷ Reviews

Những năm gần đây, Chủ Nghĩa Khắc Kỷ bỗng được mọi người quan tâm và tìm hiểu nhiều hơn. Có người cho nó là một phong cách, có người lại gọi nó trào lưu. Thực tế thì, Chủ Nghĩa Khắc Kỷ không phải một trào lưu mới nổi mà là một triết lý sống đã được áp dụng từ hàng ngàn năm trước. Chủ Nghĩa Khắc Kỷ – STOICISM – Là một trong những tư tưởng triết học cổ đại vĩ đại nhất của Tây phương. Nó được khai sinh bởi triết gia Zeno thành Citium, tại Atens, Hy Lạp, khoảng thế kỷ 3 TCN. Chủ nghĩa Stoicism phổ biến trong xã hội La Mã và Hy Lạp cho đến thế kỷ 3 SCN.

Nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa khắc kỷ:

• Chấp nhận sự thật đang diễn ra
• Chính bản thân làm chủ mọi thứ, không bị chi phối bởi bất cứ thứ gì
• Người thực hành khắc kỷ sử dụng trí tuệ và hành động để biến ước mơ thành sự thật.
• Nguyên tắc chính của chủ nghĩa khắc kỷ: Đối xử với tất cả mọi người một cách công bằng, không thiên vị.

Tất cả những nguyên lý này đều được Nancy Sherman phân tích vô cùng chi tiết, tỉ mỉ và có các dẫn chứng minh họa rõ nét giúp chúng ta có một cái nhìn tổng quát, toàn diện về các vấn đề mà chủ nghĩa khắc kỷ hướng tới. 

Cấu trúc của cuốn sách được chia thành 9 chương, mỗi chương tương ứng với một bài học:

Bài học số 1: Sự hồi sinh vĩ đại của chủ nghĩa khắc kỷ

Trong chương này, tác giả lý giải về sự trở lại vô cùng lớn lao của một hệ tư tưởng mang đậm triết lý về một lối sống nhân đạo, có mục đích, logic và độc lập từ những năm 400 TCN. Tại sao một chủ nghĩa có mặt hàng nghìn năm về trước lại thu hút được sự hấp dẫn, sự chú ý mạnh mẽ ở thế kỷ 21 hiện nay, khi mà hàng loạt các nhà nghiên cứu đều đổ xô đi tìm kiếm, khám phá ngọn ngành về khắc kỷ, khi mà bao nhiêu tài liệu, sách báo về chủ nghĩa khắc kỷ được sản xuất với số lượng khổng lồ đáng kinh ngạc, khi mà chủ nghĩa khắc kỷ ngày càng được biết đến trên các trang mạng trực tuyến như Facebook, YouTube,....? 

Bài học số 2: Các nhà khắc kỷ là ai?

Để có thể hiểu về chủ nghĩa khắc kỷ, ta cần phải tìm hiểu ngọn nguồn về những người đã nghiên cứu, khám phá, tạo nên một chủ nghĩa khắc kỷ như ngày nay. Những nhà Khắc kỷ lỗi lạc trong lịch sử có thể kể đến như Socrates - cha đẻ của trường phái Khắc kỷ; Diogenes Khuyển nho - nhân vật trung tâm làm cầu nối giữa Socrates và các nhà Khắc kỷ; Seneca - nguồn thông tin quan trọng về chủ nghĩa Khắc kỷ hiện đại;  Immanuel Kant - "nhà triết học đã phát triển một cách nguyên bản và cách mạng nhất ý tưởng hạt giống Khắc kỷ về quy luật đạo đức như một phần không thể tách rời khỏi các bản chất duy lý của chúng ta";.... Và di sản về chủ nghĩa khắc kỷ còn được nghiên cứu và chứng minh qua các nhà khoa học hiện đại ngày nay.

Bài học số 3: Đi tìm sự bình tĩnh

Chủ nghĩa khắc kỷ luôn gắn liền với sự bình thản, bình tĩnh chấp nhận những thực tế đang hiện hữu xung quang chúng ta, cả những điều tích cực lẫn tiêu cực. Tác giả có nhắc đến sự hoành hành của bệnh dịch Covid-19 trên thế giới và sự cần thiết của chủ nghĩa khắc kỷ khi giúp con người ta trở nên mạnh mẽ, kiên cường đối mặt với khó khăn để vượt qua như thế nào. Bên cạnh đó là những bài tập Khắc kỷ nổi tiếng để trở thành một người theo chủ nghĩa khắc kỷ đúng nghĩa như rèn luyện sức khỏe tinh thần, "tìm kiếm sự bình tĩnh bằng cách tập dượt trước những điều xấu hoặc điều tồi tệ trong tương lai"; lập khung kế hoạch và các dự định để chuẩn bị tinh thần cho những thứ có thể diễn ra theo ý ta muốn; xác định được hai giá trị trong cuộc sống: một mục tiêu (kết quả ưu thích) và một mục tiêu tổng thể (nỗ lực);...  

Bài học số 4: Quản lý cảm xúc của bạn

Nhận biết cảm xúc của mình và kiềm chế, bộc phát nó một cách có mức độ, có chừng mực là một biểu hiện và nguyên lý quan trọng của chủ nghĩa khắc kỷ. Trong chương này, tác giả đã phân tích và đưa ra những quan điểm vô cùng đúng đắn về các cung bậc cảm xúc thường hiện hữu trong cuộc sống của mỗi con người, từ hạnh phúc, vui vẻ cho đến giận dữ, muộn phiền. Mỗi cảm xúc đều gắn liền với một bài học, một câu chuyện thực tế để giúp người đọc có thể hình dung rõ ràng cách thức các cảm xúc đó chi phối, điều khiển tâm trạng của bản thân và khi các cảm xúc đó quá mạnh vượt khỏi tầm kiểm soát thì điều gì sẽ xảy ra. Là một người sống theo chủ nghĩa khắc kỷ, ta cần biết cách kiềm chế, điều tiết những thay đổi trong xúc cảm của mình để không mang lại những hậu quả không mong muốn. "Người khôn ngoan là người đồng hành, khéo léo, khích lệ, khao khát tìm kiếm thiện ý và tình bạn. Và theo họ, chỉ những người công bình mới trân trọng, chào đón và muốn làm bạn".

Bài học số 5: Bến gan, vững chí và kiên cường khắc kỷ

Chủ nghĩa khắc kỷ không chỉ dừng ở việc giúp chúng ta học được cách bình tĩnh chấp nhận mọi sự biến chuyển thay đổi trong cuộc sống hàng ngày mà còn tôi luyện cho con người ta phẩm chất kiên cường, bất khuất, gan lỳ khi đối chọi với những khó khăn, thách thức. Mỗi một người sống trên đời đều phải trải qua chông gai, con đường đời ta đi chưa bao giờ là bằng phẳng, nếu chỉ có mỗi kiên cường và gan dạ thôi thì chưa đủ, quan trọng là thái độ hay cách chúng ta nhìn nhận thách thức đó ra sao. Nancy Sherman đã viết trong tác phẩm: "Theo các nhà Khắc kỷ, những sự kiện căng thẳng...không phải thứ tạo nên sự kiên cường trong mỗi chúng ta. Thay vào đó, bí kíp nằm ở cách nhìn nhận của chúng ta về những sự kiện đó. là thái độ và đánh giá của chúng ta". Và hơn thế nữa, chúng ta cần phải có khả năng thích nghi, nhạy bén trước vô vàn sự kiện luôn có khả năng xảy đến mà ta không thể biết trước được. Phẩm chất này không chỉ được tác giả đề cập đến ở khía cạnh cuộc sống đời thường mà còn trong cả các cuộc chiến tranh, chiến sự cả trên chiến trường kinh tế, chính trị, quân sự,... Yếu tố kiên cường, gai góc, vững dạ là một phần tất yếu không thể thiếu khi chúng ta muốn theo đuổi chủ nghĩa khắc kỷ đầy tính nhân văn này, và nó luôn là một trong những phẩm chất tốt đẹp thường xuyên xuất hiện trong con người Việt Nam.

Bài học số 6: Chữa lành bằng tự trắc ẩn

Muốn hiểu và vận dụng được trường phái khắc kỷ vào cuộc sống, ta cần phải trở thành một con người có lòng trắc ẩn. Sự trắc ẩn, bao dung, độ lượng là đức tính thiện lương, quý báu mà đời đời kiếp kiếp con người luôn cần tu dưỡng để có một cuộc sống an lành, chữa lành cho tâm hồn, cứu rỗi những nhân sinh xung quanh. Tác giả đã đưa ra những minh chứng cụ thể, sống động liên quan đến chiến tranh quân sự, đến bom đạn khốc liệt, đến những mất mát đau thương trên chiến trường, đến những hy sinh anh dũng quả cảm của người lính vì một tương lai hòa bình của đất nước. Các nhà Khắc kỷ khi tìm đến với chủ nghĩa khắc kỷ luôn đối mặt với những nỗi dằn vặt về tinh thần, nỗi day dứt trong lòng. Nói như Nancy Sherman: “Các nhà khắc kỷ không nói về tổn thương tinh thần, mà nói về nỗi đau tinh thần. Họ cho rằng nỗi đau như thế không có chỗ đứng trong hồ sơ nhân cách của một nhà đạo đức lý tưởng”. Lòng trắc ẩn sẽ giúp ta vượt qua những nỗi đau triền miên trong tâm hồn để chữa lành, để thanh lọc, khiến ta tìm được cái thiện trong con người mình, để biết trân trọng những gì mình đang có, để biết yêu thương, để biết san sẻ, để biết giúp đỡ những người xung quanh vì một thế giới tốt đẹp hơn. Đó là tinh thần nhân đạo sâu sắc mà chủ nghĩa khắc kỷ muốn hướng tới.

Bài học số 7: Lifehack

Trong chương này, Sherman đã đưa ra những bài học, lời khuyên chân thành về những kỹ thuật, bài tập khắc kỷ để chúng ta có thể vận dụng vào cuộc sống. Chủ nghĩa khắc kỷ cũng có thể được coi như một kỹ năng trong cuộc sống, nhưng đương nhiên hiểu theo nghĩa rộng hơn thì nó là cả một hệ tư tưởng triết lý đầy tính logic, khoa học và nhân đạo. Tác giả đưa ra hàng loạt những dẫn chứng, câu chuyện có thật trong thực tế cuộc sống từ lĩnh vực kinh doanh, bán hàng, nghiên cứu, chiến sự cho đến đi học, đi chơi để cho thấy chức năng hay tính năng vận dụng của chủ nghĩa khắc kỷ vào đời sống cao như thế nào. Lifehack của chủ nghĩa khắc kỷ còn mang đậm tính độc lập và tự chủ. “Sự tự chủ mang tinh thần Khắc kỷ hiện đại có thể đóng một vai trò nào đó trong quá trình cải cách. Như một bí quyết cải thiện cuộc sống”. Tính tự chủ, tự thân vận động là một trong những nguyên lý, bản chất của chủ nghĩa khắc kỷ. Ai cũng sẽ có một cuộc sống trưởng thành riêng của mình, phải tự mình đối mặt với chông gai ngoài xã hội, tự mình chăm sóc sức khỏe tinh thần và thể xác của bản thân, tự mình bước trên con đường đời. Sự tự chủ còn là một phương thức mang tới sự tự do cho bản thân bạn trên hành trình sống của mình, nó thể hiện sự chín chắn, trưởng thành, độc lập của bạn. Biết vận dụng chủ nghĩa khắc ký vào đời sống một cách đúng đắn, khoa học sẽ giúp cuộc sống của bạn trở nên tốt đẹp, hạnh phúc hơn.

Bài học số 8: Nghệ thuật sống khắc kỷ

Muốn vận dụng được một cách thành thạo, đúng đắn chủ nghĩa khắc kỷ là cả một quá trình dài tìm hiểu, là cả một nghệ thuật. Mà đã là nghệ thuật thì không hề dễ dàng chinh phục phải không nào? Mỗi một nhà hiền triết đều là một nhà nghệ thuật tài năng, mang trong mình cả cái tài và cái đức. “Nhà hiền triết khắc kỷ là “một siêu sinh vật có đạo đức và nhận thức” như nhà triết học Tad Brennan đã dí dỏm ví von”. Xen lẫn vào những mẩu chuyện như một minh chứng cụ thể là từng bài học, lời khuyên chân thành mà tác giả đã tích lũy được sau quá trình nghiên cứu về chủ nghĩa khắc kỷ. Từ trau dồi đạo đức đến nuôi dưỡng tâm hồn, từ tự chủ độc lập đến đặt mục tiêu,.. cho đến cả việc hình thành những thói quen trong cuộc sống hàng ngày. Chủ nghĩa khắc kỷ nghe tưởng chừng to tát và vĩ đại nhưng để có thể vận dụng nó vào chính đời sống của mình đều dựa vào những phẩm chất, thói quen hằng ngày mà có thể chúng ta đã được học từ rất lâu mà chưa trực tiếp thể hiện ra ngoài. Chủ nghĩa khắc kỷ còn thể hiện ở việc biết vượt qua những cám dỗ trong cuộc sống, không bị lôi kéo vào vòng xoáy danh lợi, không để bản thân vấp ngã vào những tệ nạn luôn rình rình rập xung quanh chúng ta. Mỗi một nhà Khắc kỷ đều là những nhà tư vấn tâm lý tình cảm và hành vi, chúng ta đều cần có sự kiểm soát tâm trạng và cảm xúc, đừng để cảm xúc chi phối bản thân.

Bài học số 9: Chủ nghĩa khắc kỷ hiện đại lành mạnh

Ngày nay, chủ nghĩa khắc kỷ đang ngày càng được biết đến nhiều hơn, thu hút được sự chú ý của rất nhiều người, đặc biệt là giới trẻ đang không ngừng thay đổi cách sống để trở nên tốt đẹp hơn. Tác giả đã chỉ ra những sai lệch trong nhận thức về chủ nghĩa khắc kỷ, những nhận định sai trái, không lành mạnh về trường phái khắc kỷ nhân văn, đạo đức. Muốn thực sự hiểu và vận dụng chủ nghĩa khắc kỷ vào cuộc sống, chúng ta cần phải có nhận thức đúng đắn về nó trước, phải nghiên cứu và tìm hiểu kỹ càng, có một cái nhìn toàn diện về cả mặt ưu điểm và nhược điểm của nó để quyết định xem chủ nghĩa khắc kỷ có thật sự phù hợp với quan điểm, phong cách sống của bản thân hay không. “Chủ nghĩa Khắc kỷ là một cách để chịu đựng và trau dồi đức hạnh bên trong khi sự kiểm soát chặt chẽ những đe dọa từ bên ngoài đến con người bạn”. Chủ nghĩa khắc kỷ không thể giúp bạn thoát khỏi sự tối tăm, vực thẳm, nó chỉ là một công cụ hỗ trợ bạn trên con đường đời, là ngọn nến thắp sáng lối đi cho bạn chứ không chỉ bạn lối đi nào là thật sự đúng đắn. Vậy nên đừng quá tôn thờ chủ nghĩa khắc kỷ mà quên đi giá trị thật sự đằng sau những thành công, hạnh phúc trong cuộc sống nằm ở chính con người bạn.

Cảm nhận của bản thân về Trí tuệ khắc kỷ

Bản thân tôi đang trong độ tuổi đôi mươi, đang muốn phát triển bản thân, muốn thay đổi lối sống của mình để trở nên trưởng thành hơn, thích nghi được với cuộc sống và chuẩn bị hành trang bước vào thế giới “người lớn” thực thụ ngoài xã hội. Khi được biết đến chủ nghĩa khắc kỷ, tôi cảm thấy rất tò mò, háo hức muốn tìm hiểu và được thực tế trải nghiệm tinh thần khắc kỷ. Và thật sự rất may mắn khi được biết đến cuốn sách Trí tuệ khắc kỷ của Nancy Sherman, cuốn cẩm nang mang lại những kiến thức, bài học tuyệt vời về chủ nghĩa khắc kỷ.

Nếu bạn còn chưa biết chủ nghĩa khắc kỷ là gì, hãy tìm tới cuốn Trí tuệ khắc kỷ của Nancy Sherman nhé!

Tác giả: Trần Thị Minh Thy - Bookademy.

Hình ảnh: Nguyễn Ngọc Trúc Phương

--------------------------------------------------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ "Tên tác giả - Bookademy." Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.