Sapiens - Lược Sử Loài Người - Yuval Noah Harari Reviews

Hạnh Phúc , ngày tâm sự tháng chia sẻ năm học hỏi .

Bạn thân mến .

Hai đứa mình là đôi bạn thân đúng không nào  ?  Tôi với bạn thân nhau đến mức ăn chung , ngủ chung , chơi chung rồi cả đọc sách chung nữa . Hễ có quyển gì hay hai đứa mình sẽ ngồi gần bên nhau cùng thưởng thức từng trang giấy in các con chữ lấp lánh sao tri thức

Hai đứa chắc đọc cả trăm cuốn sách lớn nhỏ rồi bạn nhỉ ?  Cuốn nào cũng hay cũng cho bọn mình những bài học , trải nghiệm quý giá . Và quý giá nhất trong số những quyển mà  tháng vừa rồi bọn mình đọc được có lẽ là cuốn Lược Sử Loài Người của Harari đúng không nào ?  Không biết bạn đánh giá thế nào chứ mình khá tâm đắc quyển này . Đôi khi đọc rồi lại muốn đọc nữa và vừa đọc vừa suy ngẫm để có thể tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả nhất .

Tác giả là người Do Thái . Mà bạn biết rồi đó người Do Thái họ khá thông minh và tất nhiên là Harari cũng vậy . Ông đã cho ra một tác phẩm quá là cao siêu hàm chứa kho tri thức đồ sộ xoay quanh  về quá trình tiến hóa cũng như phát triển của loài người . Bắt đầu từ cách mạng nhận thức đến buổi bình minh nông nghiệp rồi đi đến công nghiệp tiến lên trình độ khoa học công nghệ vượt bậc . Toàn bộ các sự kiện 70 ngàn năm lịch sử loài người được dẫn dắt đầy thú vị qua ngòi viết của tác giả . 

Tổ tiên chúng ta thuở ban sơ chỉ là một loài tầm thường như bao con vật khác chứ chẳng có gì ghê gớm . Nhưng những thay đổi về kích thước bộ não cho chúng ta những  nhận thức tiến bộ hơn . Chúng ta biết giao tiếp để gắn kết bầy đàn tạo nên sức mạnh khác hẳn các loài để dần dần thống trị thế giới . Chữ viết , nhà nước , tiền bạc , tôn giáo ra đời xuất phát từ trí tưởng tượng của loài Homo sapiens mà các loài khác không thể làm được . 

Ngày hôm nay chúng ta đã đạt đến trình độ đẳng cấp khi làm việc trên máy tính xử lí khối dữ liệu phức tạp . Dữ liệu trong con chip và con chip trong máy tính . Quá là hiện đại và tương lai sẽ càng hiện đại hơn nữa khi tự động hóa của máy móc với sự hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo sẽ giúp ích con người nhiều hơn nữa . 

Chính sự hiện đại đó mà tác giả lo ngại rằng sẽ có một lớp người ăn không ngồi rồi khi mà máy móc thay thế con người làm việc . Điều ông lo lắng hơn cả là những người máy thông minh do con người tạo ra sẽ thống trị lại con người .

Không biết bạn nghĩ sao về chuyện này  ? Theo mình nghĩ con người đủ tỉnh táo để nhận thức rõ mình đang làm gì và đi đến bước đường nào . Con người vẫn mãi là loài thông minh hơn cả và không để cho một phiên bản nào ăn hiếp chúng ta . 

Nhưng dù có đạt đến trình độ nào đi chăng nữa điều giản đơn chúng ta luôn cần đó là hạnh phúc và bình an . Và tác giả đã tìm thấy hai điều này bằng cách giác ngộ Phật giáo . Ăn chay , ngồi thiền là những điều tác giả hướng tới . Dường như cuộc sống hiện đại của công nghệ tác giả không mấy mơ cầu tới .

Bạn tôi ơi , bạn có biết tôi cũng muốn giống như tác giả nè . Còn gì tuyệt vời hơn khi mỗi ngày trôi qua mình được hít bầu không khí trong lành , hòa cùng thiên nhiên và sống nhẹ nhàng chậm rãi để tận hưởng từng phút giây quý giá . Cuộc đời này ngắn ngủi vội vã quá mà . 

Thôi tôi tâm sự cùng bạn mấy lời thôi nhé . Khi nhận thư và đọc xong nhớ là gửi lời phản hồi lại cho tôi đó . Tôi chờ tin bạn . Chúc bạn luôn an yên và yêu đời mỗi ngày . Chúc cho tình bạn hai đứa mình luôn bền chặt . Vậy nhé bạn hiền ! 

Bạn của bạn 

Tri Kỉ .

Một trăm nghìn năm trước, ít nhất sáu loài "người" đã sống trên Trái Đất. Ngày nay chỉ còn một loài - Chúng ta. Homo sapiens. Làm thế nào loài của chúng ta đã thành công trong cuộc chiến tranh để thống trị? Tại sao tổ tiên săn lùng của chúng ta đã tụ họp lại để tạo ra các thành phố và vương quốc? Làm thế nào chúng ta đã tin vào các vị thần, quốc gia và quyền con người; tin vào tiền bạc, sách và luật pháp; và bị nô lệ bởi quản lý hành chính, lịch trình và tiêu dùng? Dừng lại một chút và suy nghĩ về phạm vi của cuốn sách này. Vâng, tác giả rõ ràng đã thực hiện nghiên cứu rất lớn, nhưng đó là khả năng của ông để kết hợp tất cả những nghiên cứu đó vào một câu chuyện mà đọc như một cuốn trinh thám nhanh chóng mà làm tôi ấn tượng. Đây là dạng viết sử thi phi hư cấu tốt nhất. Cuốn sách kết hợp antropô, sinh học, hóa học, xã hội học, lịch sử, triết học, chính trị, tôn giáo... không, đó không phải là tất cả, tôi chỉ chán việc gõ phím. Tôi đã được giáo dục, giải trí và tâm trí của tôi bị đánh bại bởi một số thông tin quý giá trong gần mỗi chương. Bao lần một người có thể nói như vậy? Phiên bản sách nói rất tuyệt vời do Derek Perkins thể hiện, và tôi đã dành tháng qua để ngâm mình trong việc thay đổi bản đồ tư duy của thế giới mà tôi biết. Tôi không phải là người hay đọc lại, nhưng tôi không nghi ngờ rằng tôi sẽ đọc cuốn sách tuyệt vời này một lần nữa. Rất đáng giới thiệu.

Trong suốt 60 năm qua, tôi rất đam mê đọc về lịch sử của loài người và nền văn minh, vì vậy khi thấy quảng cáo về cuốn sách này, tôi đã mua ngay. Nhưng cuối cùng, tôi nhận ra rằng nó không phải là thứ phù hợp với tôi và tôi chỉ đọc được khoảng một nửa trước khi từ bỏ. Tôi không học được gì mới và khi đến Chương 5, "Sự Lừa Dối Lớn Nhất Trong Lịch Sử," tôi trở nên khó chịu. Lý do là "Lừa Dối" mà tác giả đề cập đến là Cuộc Cách Mạng Nông Nghiệp. Theo quan điểm của ông, đây là một điều tồi tệ cho loài người vì nó buộc con người phải từ bỏ cuộc sống hạnh phúc, dễ dàng, lành mạnh của người săn bắt để đổi lấy một cuộc sống khủng khiếp như một người nông dân. Để làm cho tình hình trở nên tồi tệ hơn, chúng ta sau đó đã thuần hóa gà, cừu, v.v. và lấy đi cuộc sống hạnh phúc của chúng cũng như của chúng ta. Điều khiến tôi cảm thấy khó chịu hơn nữa là tác giả sau đó giải thích rằng đó không phải là quyết định của con người, mà thực ra là cây lúa dại đã thuần hóa chúng ta, không phải ngược lại. Đơn giản, cuốn sách này là một loạt những suy luận của tác giả về cách chúng ta đạt đến ngày nay với một số sự kiện lịch sử thực sự được ném vào. Nếu những suy luận rằng chúng ta bị bắt giữ bởi cây lúa dại mà không có sự đồng thuận tốt nhất của chúng ta và chúng ta làm cho gà không hạnh phúc hấp dẫn bạn, thì đây có thể là một cuốn sách tốt cho bạn. Nếu bạn nhìn vào các đánh giá cho cuốn sách này, rõ ràng có rất nhiều thành viên Goodreads phải đồng ý rằng việc cây lúa dại làm như vậy và làm cho cả chúng ta và gà không hạnh phúc là tồi tệ. Và chỉ một năm sau khi từ bỏ cuốn sách này, nó được giới thiệu cho tôi bởi Audible và tôi đã mua phiên bản âm thanh, vì đã quên kiểm tra sách đã đọc của mình. Lần này (3/16), tôi buộc bản thân phải đọc hết cuốn sách, và tôi vẫn khuyên bạn không nên đọc. Hệ quả của tuổi 80.

Tôi nghĩ cuốn sách là một tác phẩm quan trọng cho những người nghiêm túc, tự nhìn nhận bản thân. Nhưng tôi có một số điều cần cân nhắc. Tôi thấy khía cạnh đáng suy ngẫm nhất của "Sapiens" là việc tác giả đặt câu hỏi liệu các cuộc cách mạng lịch sử có bất kỳ ý nghĩa gì đối với hạnh phúc con người không. Câu trả lời của ông là sự thành công tiến hóa của loài người, cùng với quyền lực công nghệ mà chúng ta đã đạt được, đã mang lại nhiều đau khổ cá nhân. Một ví dụ, ông ấy nói, là Cuộc cách mạng Nông nghiệp, đã cứu sống nhiều người hơn dưới điều kiện tồi tệ hơn nhiều. Và Cuộc cách mạng Khoa học có thể đã khiến cuộc sống khó khăn hơn cho một công nhân nhà máy Trung Quốc ngày nay so với tổ tiên săn bắt của ông. Ông kết luận, các cuộc cách mạng thành công trong lịch sử không quan tâm đến hạnh phúc cá nhân. Tôi nghĩ ngược lại với quan điểm của tác giả rằng lịch sử có thể xung đột với hạnh phúc cá nhân, sự tiến bộ thông qua các cuộc cách mạng Nông nghiệp, Khoa học và Công nghiệp đã giúp cá nhân làm việc ít hơn, sản xuất nhiều hơn và cung cấp cho con người thời gian thư giãn hơn so với những người săn bắt và thu thập thức ăn phải làm việc đứng suốt nhiều giờ ban ngày. Ngoài ra, sự tiến bộ trong khoa học đã giúp loài người chống lại bệnh tật và sống một cuộc sống thoải mái, lâu hơn và khỏe mạnh hơn. Các phát triển công nghệ giảm bớt công việc vất vả cho cá nhân và trong tương lai việc sử dụng robot và tiến bộ trong Trí tuệ Nhân tạo sẽ góp phần vào cuộc sống hạnh phúc hơn.

Sapiens là một cuốn sách hoạt động rất tốt trong định dạng sách nói, đó là định dạng mà tôi đã 'đọc' nó. Cuốn sách dẫn chúng ta qua nguồn gốc và phát triển của loài người, thảo luận về các cách mà con người đã tiến hóa và các thách thức chúng ta đã đối mặt qua các năm, và tiếp tục đối mặt ngày nay. Tôi không phải là một người khoa học đặc biệt, vì vậy tôi hiểu rằng đối với một số người khác, đây có thể là một cuốn sách 'cơ bản' về chủ đề, nhưng tôi thực sự thích và cảm thấy nó dễ tiếp cận và thú vị. Đúng, nhiều thông tin trong đó có lẽ là thông tin mà hầu hết mọi người có thể đã biết trước đó, ít nhất là ở mức tổng quát, nhưng đối với tôi, có nhiều điều mà tôi chưa thực sự suy nghĩ về chi tiết, và cuốn sách này đã thúc đẩy tôi làm điều đó. Có một số điểm ở giữa cuốn sách mà tôi thấy đầu óc của mình đang lạc hướng một chút, điều không may là thường xuyên xảy ra với sách nói, và tôi cảm thấy một số phần có thể được rút ngắn một chút, nhưng tổng thể tôi thấy đó là một cuốn sách thú vị. Là một người thường đọc tiểu thuyết, đây là một sự thay đổi đáng chào đón so với tiểu thuyết trinh thám, tiểu thuyết hồi hộp và tiểu thuyết chung, và tôi thích học hỏi một số sự thật mới và những mẩu thông tin.

Tuyệt vời! Đó là một kiệt tác. Đó là một cuốn sách mà tôi bắt đầu đọc để tham gia vào một cuộc thảo luận trong câu lạc bộ sách và nó thật tuyệt vời. Harari là một nhà sử học và đã làm một công việc xuất sắc trong cuốn Sapiens. Cuốn sách được tổ chức rất tốt, được khắc rất đẹp và được nghiên cứu kỹ lưỡng. Cuốn sách bắt đầu bằng việc thảo luận về các loài khác trước Homo sapiens. Sau đó, ông ta đã đưa ra một bản tường trình toàn diện về việc Homo sapiens vượt qua chúng. Hơn nữa, ông ta đã thảo luận về việc Homo sapiens xuất hiện từ giữa chuỗi thức ăn rồi đứng đầu chuỗi thức ăn. Điều gì khiến Homo sapiens vượt trội hơn tất cả các loài khác? Trí tuệ? Hay điều gì khác? Một thời điểm nào đó, Homo sapiens là người săn bắt và thu thập thức ăn sau đó đột ngột chuyển sang nông nghiệp lao động vất vả? Điều gì thúc đẩy họ định cư vào những việc ít phần thưởng hơn và tốn nhiều thời gian hơn? Sau đó là cách mạng công nghiệp và cuối cùng là thời đại cách mạng thông tin. Ông ta cũng nói về động vật. Tại sao một số loài động vật như voi ma mút đã tuyệt chủng và tại sao một số loài động vật như bò lại phát triển dồi dào bên cạnh việc giết thịt khổng lồ của chúng? Ông ta tranh luận nhiều vấn đề liên quan đến DNA, gen. Phần quan trọng nhất là phần cuối cùng nói về tương lai của Homo sapiens. Với một tâm trí mạnh mẽ như vậy, sapiens sẽ đạt được những gì trong tương lai? Tạo ra các điệp viên chim? Hay họ tạo ra những binh sĩ không cảm xúc, không thể phá hủy? Hay một loại siêu người? Phần liên quan đến lịch sử của hạnh phúc cũng khiến người đọc suy ngẫm. Những công cụ an ủi này có thực sự ảnh hưởng đến mức độ hạnh phúc của chúng ta không? Liệu chúng ta có hạnh phúc hơn tổ tiên săn bắt và thu thập thức ăn của chúng ta không? Cách Harari đặt câu hỏi thực sự thu hút người đọc để tiếp tục và tự hỏi về những câu hỏi như vậy.

“Bảy mươi nghìn năm trước, Homo sapiens vẫn chỉ là một loài động vật không đáng kể làm việc của nó trong một góc của châu Phi. Trong các thiên niên kỷ tiếp theo, nó biến chính mình thành chủ nhân của toàn bộ hành tinh và nỗi kinh hoàng của hệ sinh thái. Hôm nay, nó đứng trên bờ vực của việc trở thành một vị thần, sẵn sàng để đạt được không chỉ sự trẻ mãi mãi, mà còn các khả năng thần thánh của sự sáng tạo và phá hủy.” “Sapiens: một lược sử ngắn gọn về loài người” tập trung vào các cuộc cách mạng liên tục từ cách mạng nhận thức (70000 năm trước) đến cách mạng Nông nghiệp (10000 năm trước) và các cuộc cách mạng Công nghiệp và Khoa học Kỹ thuật đã thay đổi loài người, văn hóa và xã hội của nó. Còn quan trọng hơn nữa, qua chủ đề tiến hóa của Homo Sapiens, cuốn sách này đặt câu hỏi liệu quá trình này có tích cực hay không; liệu con người có thực sự hạnh phúc hơn trước không? Hạnh phúc là gì / có nghĩa là gì? Tiến bộ có nghĩa là hạnh phúc không? Xét về việc chỉ có hai kịch bản có thể, tức là phá hủy hoàn toàn hoặc tiếp tục tiến triển, “tốc độ phát triển công nghệ sẽ sớm dẫn đến sự thay thế của Homo Sapiens bằng những sinh vật hoàn toàn khác”; “điều mà chúng ta nên nghiêm túc là ý tưởng rằng giai đoạn tiếp theo của lịch sử sẽ bao gồm không chỉ các biến đổi công nghệ và tổ chức, mà còn là các biến đổi cơ bản trong nhận thức và bản sắc nhân loại.” Tóm lại: “chúng ta đã tiến từ các chiếc thuyền nhỏ đến các chiếc thuyền lớn, từ các con thoi đến các con tàu hơi nước và đến các con tàu vũ trụ - nhưng không ai biết chúng ta đang đi đâu. Chúng ta mạnh mẽ hơn bao giờ hết, nhưng không biết phải làm gì với tất cả quyền lực đó.” Đúng vậy: Cuốn sách “Sapiens” của Yuval Noah Harari là một cuốn sách rất tốt và thú vị, một trong những cuốn sách khơi gợi suy nghĩ nhất mà tôi đã đọc!

Sapiens là một cuốn sách đầy tham vọng - không hẳn là điều bất ngờ khi nó được thiết kế để là một lược sử ngắn gọn về loài người, sau tất cả. Đối với ai đó không có nhiều kiến thức nền về chủ đề này, Sapiens là một cuốn sách hấp dẫn, sâu sắc và có tính hướng dẫn. Với phần đầu tiên, tập trung vào cuộc cách mạng nhận thức, Harari đã bắt đầu một cách xuất sắc. Tôi thấy quá trình tiến hóa rất hấp dẫn, và việc tìm hiểu về những ngày đầu của Sapiens và những người anh em xa xưa của chúng tôi đã khiến tôi đọc sách một cách nhanh chóng. Phần hai và ba cũng rất mạnh mẽ, tập trung vào việc xã hội ra đời và phát triển, những sự kiện nào đóng vai trò quan trọng trong việc chúng ta trở thành những gì chúng ta là ngày nay. Tôi thích cách Harari cũng đưa ra một số lời châm biếm về loài người như một loài, khiến cuốn sách này trở nên có chút âm hưởng cá nhân hơn. Nói vậy, tại một thời điểm nào đó, số lượng dấu chấm than bắt đầu làm tôi khó chịu. Một điều là những bình luận hấp dẫn, gây sốc, một điều khác là thêm dấu chấm than không cần thiết vào những gì được cho là một nghiên cứu nghiêm túc, chính xác về lịch sử loài người. Gọi tôi là một người khó tính, nhưng cảm giác đó thật không hợp lý. Khi tôi tiếp tục, tôi bắt đầu cảm thấy sự quan tâm của mình dần trôi đi. Với một bắt đầu mạnh mẽ như vậy, tôi tiếc rằng phải thừa nhận rằng tôi không còn quan tâm nhiều khi đến nửa sau cuốn sách. Không phải là tôi không còn quan tâm nữa, nhưng có điều gì đó thiếu, và tôi không thể nói chắc chắn đó là gì. Có lẽ đó là việc Harari dường như rất chỉ trích một số phát triển hoặc con đường đã đi (đôi khi với lý do, theo như tôi thấy), nhưng không đưa ra bất kỳ phương án thay thế hoặc giả thuyết nào về những gì có thể đã được thực hiện khác biệt hoặc tốt hơn. Có lẽ đó là việc, khi nói về "thời đại bình yên của chúng ta" so với hàng ngàn năm trước, anh đã quên một nửa thế giới đang phát triển trong những suy nghĩ lạc quan của mình.

"Cuối cùng thì hòa bình cũng sẽ tồn tại, không phải đơn giản là sự vắng mặt của chiến tranh. Đối với hầu hết các quốc gia, không vó bất cứ kịch bản nào có thể dẫn đến xung đột quy mô lớn trong vòng 1 năm". Có lẽ điều này liên quan đến việc tôi đến từ một quốc gia với một cuộc xung đột nội bộ kéo dài hơn 50 năm, vì vậy khi ai đó dễ dàng nói rằng chúng ta sống trong sự vắng bóng của chiến tranh, tôi phải kiểm tra lại. Và chắc chắn, so với hai cuộc chiến tranh thế giới và nhiều cuộc chiến tranh quy mô lớn trước đó, tôi đoán bạn có thể gọi những xung đột hiện nay trên thế giới là một cuộc cãi nhau. Và có thể rằng các quốc gia lớn, mạnh mẽ hơn dễ dàng được kiểm soát hơn để họ không tiêu diệt lẫn nhau. Nhưng việc nhiều quốc gia hưởng lợi từ các cuộc chiến tranh ""nhỏ"" ở các quốc gia ""vô nghĩa"" xa xôi đến ngày nay ít nhất cũng nên được đề cập. Tóm lại, tôi thích đọc Sapiens và học được nhiều điều, mặc dù có vẻ như tôi không thực sự thích nó. Tôi đoán rằng sau khởi đầu mạnh mẽ đó, tôi đã sẵn sàng tuyên bố tình yêu bất diệt của mình cho cuốn sách này từ mái nhà gần nhất. Chắc chắn, bốn sao vẫn là một xếp hạng tuyệt vời, nhưng thực sự tôi nghĩ Sapiens sẽ được thêm vào danh sách các tác phẩm yêu thích của mình một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, đến khi tôi đọc đến cuối, tôi cảm thấy nghiêng về việc coi nó là một cuốn sách quan trọng và chứa những thông tin hữu ích, đúng, nhưng tôi không tìm kiếm bất kỳ "mái che" kiến thức nào khác.

Mặc dù không có chuyên môn sâu như các nhà phê bình khác, tôi vẫn rất thích cuốn Sapiens. Trực quan, tôi hiểu được ý tưởng về những "ảo tưởng" được sử dụng để duy trì trật tự. Dù tin hay không, tôi vẫn cố gắng tồn tại trong khuôn khổ đó.

Tuy nhiên, có một "ảo tưởng" mà tôi không thể gạt sang một bên, đó là Chúa Giê-su. Nếu phải xếp hạng các "ảo tưởng", thì hầu hết đều dễ dàng nhận thấy bản chất của chúng. Tôi không nói đến tôn giáo có tổ chức, vì họ đã phạm phải nhiều tội lỗi, từ phân biệt đối xử đến chiến tranh, thù hận và diệt chủng. Ngược lại, câu chuyện về Chúa Giê-su không gây hại cho bất kỳ ai, bất kể văn hóa, chủng tộc, địa vị xã hội, tài sản, sức khỏe hay bất kỳ hoàn cảnh nào khác. Tôi không nghĩ đó là hư cấu mà là CHÂN LÝ mà hầu hết, bao gồm cả tôi, đều rất khó khăn để sống theo.

Tôi thực sự thích cuốn sách của Yuval Noah Harari và cảm ơn ông vì đã khiến tôi suy nghĩ. Tôi đồng ý một phần với tuyên bố của ông về bình đẳng, nhưng tôi tin rằng mỗi người, bất kể địa vị, đều có giá trị và đóng góp riêng.

Mặc dù Sapiens cung cấp một tổng hợp toàn diện về lịch sử loài người - một tài liệu phụ tuyệt vời - nhưng tác giả dường như đã biến nó thành cơ hội thể hiện quan điểm cá nhân. Ông chỉ ra những điều ông cho là tồi tệ, nhưng lại không đề cập đến những mặt tích cực. Độc giả có thể cảm nhận được tác giả đang mang một tâm trạng bức bối và có lẽ đã trải qua những tổn thương trong quá khứ.

Cần lưu ý, đây là quan điểm cá nhân của tác giả chứ không phản ánh chính xác lịch sử đầy gian khó của loài người. Hơn 60% nội dung sách tập trung vào góc nhìn bi quan của Yuval Noah Harari về cuộc sống con người.

Tóm lại, Sapiens không hẳn là một cuốn sách tồi. Nó cung cấp kiến thức khoa học, nhưng lại bị chi phối mạnh mẽ bởi quan điểm cá nhân, giống như cách bản tin 5 giờ chiều tô vẽ thế giới qua lăng kính của người cao tuổi.